Dierentuinen zijn al lang niet meer alléén attracties om mensen te amuseren. Ze richten zich steeds meer op een rol om natuur te beschermen en mensen daarover voor te lichten. De fototentoonstelling bij Burgers’ Zoo, over de manier waarop mensen naar dieren kijken, past bij die ontwikkeling.
dierentuinen
Reptielenzoo Serpentarium in Blankenberge (Be) overleeft coronacrisis niet
Het doek is definitief gevallen over ZOO Serpentarium in Blankenberge. De lange verplichte sluiting door corona, aanhoudende hoge vaste kosten, een uitdagende infrastructuur en een onzekere toekomst leidden tot deze beslissing.
Momenteel wordt voor alle dieren een nieuwe thuis gezocht. Een deel van hen verhuist naar ZOO Antwerpen of ZOO Planckendael. “We zijn voor deze beslissing niet over één nacht ijs gegaan”, zegt algemeen directeur Dries Herpoelaert. “Het dierenwelzijn komt altijd op de eerste plaats. Ondanks alle inspanningen, was de situatie niet langer houdbaar.”
ZOO Serpentarium, de enige reptielenzoo van ons land, zal de deuren niet meer openen. Een moeilijke beslissing voor de KMDA (Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen) die de uitbating van de Blankenbergse trekpleister sinds 2009 in handen heeft. Jaarlijks genoten 57.000 bezoekers van spannende ontmoetingen met pijlgifkikkers, leguanen en wurgslangen. Toch was het vooral de lange verplichte sluiting door corona, de infrastructuur die een uitdaging was, de onzekerheid over de toekomst en de hoge vaste kosten die het Serpentarium het afgelopen jaar in een wurggreep namen. De directie zag dan ook geen andere optie dan definitief te sluiten. Vier vaste medewerkers verliezen hun baan.
Dierenwelzijn staat voorop
ZOO Serpentarium sloot in maart 2020 verplicht de deuren als gevolg van de coronacrisis. Omdat de coronamaatregelen in het gebouw niet konden worden gegarandeerd, was een heropening uitgesloten. Zelfs met een versoepeling van de huidige veiligheidsmaatregelen, blijft ook een toekomstige opening onzeker. Intussen liepen de vaste kosten zoals voeding voor de dieren en de huur van het pand op de dijk van Blankenberge gewoon door. Toch werd op dierenzorg nooit een cent bespaard. “Het welzijn van de dieren komt steeds op de eerste plaats, ongeacht de situatie”, zegt algemeen directeur Dries Herpoelaert. “Om hun welzijn ook in de toekomst te garanderen, gaan we op zoek naar een degelijke, nieuwe thuis. Zowel in ZOO Antwerpen als ZOO Planckendael zal een deel van de 200 dieren worden ondergebracht.” Experten van ZOO Antwerpen zullen de verhuis van de reptielen in goede banen leiden.
Ontstaan uit privécollectie
Het Serpentarium ontstond in 1998 uit de privécollectie van gepassioneerd dierenliefhebber Marnick Croes. In de jaren die volgden groeide de all-weather attractie uit tot een reptielenzoo met 100 terraria en een collectie van 200 dieren. De overname door de KMDA in 2009 bood nieuwe mogelijkheden. Er werd extra ingezet op educatie en er kwam een collectieplanning volledig conform de dierentuinwetgeving. In 2012 volgde de opening van een nieuwe shop en kwamen er 10 nieuwe terraria voor ongewervelden bij. De eigenzinnige dierentuin was meer dan 20 jaar lang de enige plek waar bezoekers oog in oog konden staan met reptielen en amfibieën zoals kameleons, wurgslangen, gifslangen, groene leguanen, agamen, skinken, varanen, gekko’s, pijlgifkikkers en boomkikkers.
Niet rendabel
De coronacrisis betekende het einde van een tijdperk. “Inkomsten vielen volledig weg en de hoge vaste kosten liepen gewoon door. Naast de huur voor het gebouw stonden ook nog enkele pittige investeringen inzake milieu en veiligheid op de planning. Deze situatie was niet langer houdbaar. De beslissing is met pijn in het hart genomen maar noodzakelijk.”
Meer informatie: www.zooserpentarium.be/nl
Maatwerk bij heropening dierentuinen en attractieparken
Op maandag 17 mei wordt definitief bekend of de attractieparken en dierentuinen met ingang van 19 mei weer open mogen. Tot die tijd behoudt de overheid het recht op de noodstopknop. Hoe bereiden de parken zich voor – en zien we nog aanpasingen in de prijsstrategie?
Voor alle dagrecreatieve bedrijven geldt de beperking dat indoor-attracties gesloten moeten blijven. Reservering en een gezondheidscheck (geen coronatest) zijn verplicht. Bij de horecapunten zijn alleen zitplaatsen op het terras en afhaallocaties geopend. Daarnaast hanteren de parken een veiligheidsprotocol dat is gebaseerd op het Coronaprotocol ‘Samen Veilig Uit’ van de Club van Elf.
Zie ook: Recreatiebedrijven in de open lucht mogen weer open
Een overzicht van de grotere attractieparken en dierentuinen (op volgorde bezoekcijfers 2020):
De Efteling (opent op 19 mei)
De Efteling is snel met de heropening. Zoals eerder bekend werd, mogen alleen de buitenattracties worden heropend. Daar zitten ook diverse ‘grote’ attracties bij, zoals de Python, de Piranha, Joris en de Draak en Baron 1898. (zie ook: https://www.efteling.com/nl/park/informatie/veelgestelde-vragen ) De entreeprijs wordt in deze periode van heropening onder restricties vastgesteld op € 38. Dat is een korting € 3,- t.o.v. een doordeweekse dag en € 5 t.o.v. een weekenddag. www.efteling.com/nl
Diergaarde Blijdorp, Rotterdam (19 mei voor abonnementhouders)
De Rotterdamse dierentuin is van plan om op woensdag 19 mei weer open te gaan. De eerste dagen gaat het park exclusief open voor abonnementhouders. De verwachting is dat met ingang van 25 mei ook dagbezoekers (losse tickets) weer welkom zijn. Voor zover we kunnen zien wordt er geen korting gegeven op het entreebewijs, maar; “nadere maatregelen worden nog gecommuniceerd.” www.diergaardeblijdorp.nl
Artis Amsterdam (open vanaf 19 mei)
Artis Amsterdam laat ook weten dat zij klaar zijn om vanaf 19 mei weer bezoekers toe te laten. De kaartverkoop + reserveringen zijn onder voorbehoud gestaart zonder aangepaste prijzen. Een dagticket (Volwassenen) kan worden geboekt voor € 25. www.artis.nl
Duinrell (open vanaf 22 mei)
Duinrell in Wassenaar neemt wat meer tijd om na het beslismoment van maandag (definitieve heropening) weer op te starten. Zwemparadijs Tikibad blijft tot nader order gesloten. Attracties zijn op doordeweekse dagen wisselend van elkaar geopend. Duinrell maakt gebruik van een dynamic pricing systeem, waardoor de entreeprijs per dag verschilt. (van € 19,50 – € 24,50). www.duinrell.nl/attractiepark
Safaripark Beekse Bergen (opent op 19 mei)
Safaripark en Speelland Beekse Bergen zijn weer geopend vanaf 19 mei. De reserveringsverplichting geldt in dit attractiepark niet voor gasten in de eigen verblijfsrecreatie. Bij de tijdsloten wordt atomatisch rekening gehouden met de instroom van gasten uit de verblijfsrecreatie. Er geldt wel een maximum aantal bezoekers per dag. Zowel het Safaripark als Speelland zijn gesitueerd in de buitenlucht. . www.beeksebergen.nl
Burgers’ Zoo, Arnhem (open vanaf 19 mei)
Voor Burgers’ Zoo is de impact van de beperkende maatregelen nog altijd vrij groot. Een groot gedeelte van het park bestaat uit indoor ecosystemen. De Bush, Desert, Ocean en Mangrove blijven voorlopig nog gesloten. Daar wordt ook de entreeprijs op aangepast (€ 10,-) Het park gaat er vooralsnog van uit dat de restricties blijven gelden van 19 mei t/m 10 juni. De website vermeldt ook nog een beperking van de capaciteit op de terassen tot maximaal 50 personen. www.burgerszoo.nl/reserveren
Ouwehands Dierenpark, Rhenen (opent op 19 mei voor abonnementhouders)
Ook Ouwehands Dierenpark geeft net als Diergaarde Blijdorp, de abonnementshouders een kleine voorstprong. Op 19 mei is het park exclusief open voor abonnementhouders. Vanaf 20 mei is ook bezoek met een dagticket weer mogelijk. Ouwehands Dierenpark heeft diverse indoor dierenverblijven die verplicht gesloten moeten blijven. De grote indoor speelzone RavotApia blijft geopend omdat dit een doorlooplocatie is. www.ouwehand.nl/nl/nieuws/heropening-in-zicht
Attractiepark Slagharen (open vanaf 22 mei?)
De openingsdatum van attractiepark Slagharen wordt nog niet op de eigen website vermeld. Website Looopings.nl weet te melden dat dat 22 mei gaat worden. In dagblad De Stentor laat woordvoerder Jo Ann Venema weten dat het park enkele agen de tijd nodig heeft om het personeel te mobiliseren en de attraties weer veilig op te starten. Het waterpark Aqua Mexicana blijft tot nader order gesloten. Voor de gasten van het vakantiepark zijn er inmiddels al enkele kleine speelvoorzieningen geopend. www.slagharen.com/nl
Wildlands Emmen (opent op 19 mei)
Zoals eigenlijk alle dierenparken weet ook Wildlands Emmen de heropening snel te realiseren. De binnenruimtes, zoals de overdekte kas Rimbula en XL-speelparadijs Animazia, blijven de eerste tijd nog gesloten. De restaurants op het park zijn vooralsnog ingericht als Take Away Service. Ter compensatie van deze restricties ontvangen alle betalende bezoekers, zolang de binnenruimtes gesloten moeten blijven, een WILDLANDS-tegoed van € 5,00. Dit tegoed kan worden besteedt bij alle geopende horecagelegenheden en souvenirshops. www.wildlands.nl
Dierenpark Amersfoort (opent op 19 mei)
Ook Dierenpark Amersfoort bereid zich voor op de openingsdatum van 19 mei. In de weekenden blijft het park extra lang open – tot 20.00 uur. Veruit het grootste del van dit dierenpark bevind zich in de open lucht en kent daarmee weinig extra beperkingen. www.dierenparkamersfoort.nl/parkgesloten/
Attractiepark Toverland (opent op 19 mei)
Het is nu al bekend dat het grote indoorgedeelte gelsoten blijft. Toverland werkt al jaren met een systeem van dynamic pricing. Daarbij wordt de prijs o.a. bepaald op basis van verwachte drukte en vooruit boeken. Er worden geen kortingen gegeven omdat en deel van het park nu gesloten is. Bij de reserveringen wordt rekening gehouden met een quotum speciaal voor abonnementhouders. Voor bezoekers aan de pop-up camping wordt ook een deel van de tickets gereserveerd. www.toverland.nl
Walibi Holland (opent op 21 mei)
Walibi heeft wat tijd nodig om de bedrijfsvoering weer op te starten. In dagblad de Stentor laat een woordvoerder weten: “Het kost ons enkele dagen om het personeel weer in te plannen. We richten ons op een openingsdatum van vrijdag 21 mei.” Het is al wel bekend dat een klein aantal indoorattracties voorlopig gesloten blijft. www.walibi.nl/nl
Avonturenpark Hellendoorn (opent op 22 mei)
Avonturenpark Helendoorn kent vrij weinig attracties die gesloten blijven; alleen de Rioolrat en Discovery Club zijn niet bezoekbaar. Het Avonturenpark is een van de laatste dagattracties die weer wordt heropend, maar nog wel net op tijd vor het Pinksterweekend. www.avonturenpark.nl
Recreatiebedrijven in de open lucht mogen weer open
Attractieparken, natuurparken, dierentuinen en kinderboerderijen gaan onder voorwaarden open met ingang van 19 mei. Net als spellocaties buiten zoals minigolf, klimbossen en buitenspeeltuinen. Ook samen sporten, zowel indoor als outdoor, wordt weer toegelaten.
Dit zijn onderdelen van de versoepelingen van de coronamaatregelen die bekend werden gemaakt op de persconferentie van 11 mei 2021.
Alle maatregelen op een rijtje die de Nederlandse recreatiesector raken:
Buitenrecreatie: Hier geldt: 1 persoon per 10 vierkante meter en bezoekers houden 1,5 meter afstand. Reserveren en een gezondheidscheck zijn verplicht. Een reservering is voor maximaal 2 personen, met uitzondering van kinderen en personen van eenzelfde huishouden. De binnenruimtes op deze terreinen, zoals een attractie binnen of een dierenverblijf binnen, blijven gesloten. Toiletten zijn wel open, net als looproutes door een binnenruimte, die nodig zijn om een deel van het buitenterrein te bereiken.
Binnensportlocaties, zoals sportscholen en zwembaden, gaan weer open onder voorwaarden. Er is een maximum van 30 personen per ruimte en iedereen houdt 1,5 meter afstand. Er wordt individueel of met maximaal 2 personen en een trainer op 1,5 meter afstand gesport. Grotere groepslessen zijn niet toegestaan, tenzij het gaat om kinderen en jongeren tot en met 17 jaar. Wedstrijden en publiek zijn ook niet toegestaan. Kleedkamers zijn gesloten, behalve in zwembaden. Reserveren en een gezondheidscheck zijn verplicht. Binnen moet iemand een mondkapje dragen, maar deze mag af tijdens het sporten.
Buiten sporten in groepsverband kan weer, maar er zijn wel voorwaarden. Dit mag met maximaal 30 personen en iedereen houdt 1,5 meter afstand. Wedstrijden en publiek zijn niet toegestaan. Jongeren tot en met 26 jaar mochten eerder al meer op het gebied van buiten sporten. Zij mogen buiten gezamenlijk sporten zonder 1,5 meter afstand te houden.
Locaties voor kunst- en cultuurbeoefening binnen gaan open. Dit betekent bijvoorbeeld dat iemand weer muziekles, dansles en toneelles kan volgen. Dit kan, net als bij sport, met maximaal twee personen plus een docent. Grotere groepslessen zijn niet toegestaan, behalve als het gaat om kinderen en jongeren tot en met 17 jaar. Er mogen maximaal 30 personen in een ruimte. Mensen houden 1,5 meter afstand, behalve als dit niet kan voor het uitoefenen van de activiteit. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij dansen. Publiek is niet toegestaan. Reservering en een gezondheidscheck zijn verplicht. Binnen moet iemand een mondkapje dragen, maar deze mag af als dit nodig is om te kunnen oefenen of repeteren.
Buitenlocaties voor podiumkunsten en filmvertoningen mogen open. Dit zijn bijvoorbeeld openluchttheaters. Ook hier gelden voorwaarden zoals: maximaal 30 personen en 1,5 meter afstand houden. Reservering is verplicht en kan voor maximaal 2 personen. Tenzij het gaat om kinderen of mensen uit eenzelfde huishouden. Een gezondheidscheck is ook verplicht.
Openluchtmusea, beeldentuinen en openluchtmonumenten gaan ook weer open. Hier geldt: 1 persoon per 10 vierkante meter. Verder gelden dezelfde voorwaarden als voor de buitenlocaties podiumkunsten die hierboven genoemd zijn.
Verhuurlocaties voor recreatieve activiteiten buiten mogen open. Dit betekent dat er bijvoorbeeld weer boten, kano’s en fietsen verhuurd worden.
Buitenterrassen mogen open van 06.00 tot 20.00 uur. In de eerste stap in het openingsplan gingen terrassen al open van 12.00 tot 18.00 uur. Deze tijden zijn nu verruimd. Alle voorwaarden blijven gelden. Zoals maximaal 50 personen op een terras en maximaal 2 personen aan een tafel op 1,5 meter afstand. Tenzij dit mensen zijn uit eenzelfde huishouden. Terrassen bij sportlocaties mogen ook weer open. Hiervoor gelden dezelfde regels als op andere buitenterrassen.
De heropening vindt plaats onder de voorwaarde dat het aantal mensen in ziekenhuizen de komende tijd blijft dalen. De overheid behoudt het recht om op de uitstelknop te drukken als de zorgsector in de problemen komt.
Meer informatie: www.rijksoverheid.nl
Ook FNV Recreatie steunt pleidooi voor heropening dierentuinen en attractieparken
Ook vakbond FNV Recreatie steunt het pleidooi om dierentuinen en attractieparken snel weer te heropenen, zonder verplichte sneltest. Eerder liet de Club van Elf, Libema directeur Dirk Lips, de Museumvereniging en Koninklijke Horeca Nederland een zelfde geluid horen.
Zie ook:
- Libema pleit in open brief voor snelle heropening dierenparken
- Musea kijken reikhalzend naar heropening
- Oproep dagrecreatie: open tijdens meivakantie (Club van Elf)
- Ook horecasector ziet geen heil in toegang met sneltests
Alleen toegang met testbewijs drempelverhogend
Bestuurder Johan Bijlsma van FNV Recreatie: “Naast dat het aantal bezoekers fors aan banden wordt gelegd, is de gedachte dat alleen bezoekers met een negatief testbewijs toegang krijgen tot dierentuinen en pretparken. Gaat dit gebeuren, dan verwacht ik dat parken besluiten te wachten met openen tot er geen beperkende voorwaarden meer gelden. “
Bezoekers geven aan dat vooraf testen hen ervan weerhoudt om naar een park te gaan. Zo werd een fieldlabproef bij de Efteling afgeblazen vanwege te weinig belangstelling onder potentiële bezoekers.
Ongewenste bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden
Bijlsma: “Openen parken desondanks toch hun deuren en blijft het bezoekersaantal achter, dan wegen de baten van opening niet op tegen de lasten. Dit betekent negatieve resultaten die bovenop de forse inkomstenverliezen sinds de coronacrisis komen. Hierdoor staan banen binnen dierentuinen en pretparken op de tocht en zien we het gebeuren dat bedrijven willen bezuinigen op de huidige arbeidsvoorwaarden. Negatieve en ongewenste gevolgen voor de medewerkers.“
Verantwoord open op basis van goedgekeurde protocollen
Dierentuinen en pretparken hebben afgelopen zomer bewezen dat zij op een verantwoorde wijze – zonder verdere beperkende maatregelen – coronaproof geopend kunnen zijn. Zij werkten hierin op basis van door het RIVM goedgekeurde protocollen op het gebied van afstand houden en hygiënemaatregelen.
Bron en meer informatie: FNV Recreatie
Belgische dierentuinen doen uitgebreid onderzoek naar Covid onder zoogdieren
Wetenschappers van Universiteit Antwerpen onderzochten 1.116 stalen van alle zoogdieren uit ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael (Mechelen) op het coronavirus en die bleken allemaal negatief. In Nederland worden dieren alleen op corona onderzocht als zij symptomen van de ziekte vertonen. (zie deel 2 van dit artikel)
“De resultaten zijn een bijzonder goede zaak voor onze dierentuinen, die zich streng aan de coronamaatregelen houden”, reageert Herwig Leirs, professor biologie en voorzitter van de raad van bestuur van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael.
Het onderzoek begon eind 2020 bij de dieren in ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. De verzorgers verzamelden meststalen van alle zoogdieren in de maanden september, oktober en december. “In het totaal verzamelden we drie keer 372 stalen. 150 stalen kwamen uit ZOO Antwerpen, waarvan het grootste deel van de primaten, bijvoorbeeld de chimpansees en de gorilla’s. 222 stalen haalden we op in ZOO Planckendael. Daar kwam de grootste hoeveelheid van de hoefdieren zoals de giraffen en de neushoorns”, legt Tine Cooreman uit, masterstudent Biodiversity and Conservation aan Universiteit Antwerpen.
Voor haar masterthesis onderzocht zij elke staal nauwgezet in het laboratorium van Universiteit Antwerpen. “Ik reduceerde alle individuele stalen van dezelfde diersoort tot één staal. Daar haalde ik het RNA uit om het te kunnen verdubbelen tot DNA. Dit DNA kunnen we dan testen op de aanwezigheid van het genetisch materiaal van coronavirussen. Daarvoor gebruikten we een PCR-test, maar niet het type dat je veel in de media ziet. Onze test kijkt immers niet alleen naar SARS-CoV-2, maar kan tegelijkertijd ook andere coronavirussen ontdekken. 322 stalen onderzoeken stond gelijk aan ongeveer 25 à 30 dagen onderzoekswerk. Dit zijn dus duidelijk geen sneltesten, maar we krijgen er wel een heel zeker resultaat mee”, lacht de masterstudente.
Corona in meststalen
Geen simpele neusswab of een zelftest dus. “Bij zoogdieren is dat helemaal niet zo vanzelfsprekend. Een wisser diep in de neus steken is té invasief voor de meeste soorten. Die methode is bij wilde dieren zoals leeuwen of chimpansees bovendien zeer gevaarlijk voor de onderzoekers. We gaan individuen ook zeker niet verdoven voor dergelijk wetenschappelijk onderzoek”, legt dierenarts Francis Vercammen van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael uit.
Daarom kozen de wetenschappers om meststalen te verzamelen en de dieren op die manier te onderzoeken. Ook in uitwerpselen van besmette mensen en dieren zijn er immers sporen van COVID-19 te vinden. Om deze resultaten te dubbelchecken onderzocht Universiteit Antwerpen nog 50 serumstalen op de aanwezigheid van antistoffen. Ook deze waren negatief. Bovendien zijn er geen andere coronavirussen gevonden.
Kennis voor in de natuur
Goed nieuws dus voor ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael, die strikte maatregelen neemt om coronavirussen ver weg van de dieren te houden werken. Sinds de coronapandemie werden mondmaskers en handschoenen nog meer ingeburgerd en de ogen van verzorgers stonden op scherp voor het detecteren van hoesten, niezen en symptomen van vermoeidheid bij de dieren.
Volgens expert Herwig Leirs is het belangrijk om dit onderzoek te herhalen en goed op te volgen. “Door meer informatie te verzamelen over het overdragen van de corona-infectie van mensen naar dieren kunnen we ook soorten in de natuur verder helpen. Als we weten hoe groot de kans is om sommige wildpopulaties te besmetten, weten we ook hoe voorzichtig we als onderzoekers of bewoners in hun leefgebied moeten zijn. Zo kunnen we ook bij ons internationaal onderzoek de gepaste maatregelen nemen”, besluit Leirs.
Bron en meer informatie: www.zooscience.be/nl/verhalen/covidonderzoek-bij-zoogdieren/
(Bovenstaande foto is afkomstig van Diergaarde Blijdorp in Rotterdam)
Covid en de Nederlandse dierentuinen
Naar aanleiding van dit Belgische onderzoek deden we ook navraag bij de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD). Hoe gaan zij om met hun dieren als het gaat om coronabesmettingen. Directeur Wieneke Schoo legt uit dat er in de Nederlandse dierentuinen alleen op corona wordt getest als er symptomen zijn van de ziekte: “Dat is dezelfde aanpak als bij mensen. Tot nu toe is er gelukkig nog geen geval van corona in een Nederlandse dierentuin aangetroffen. Maar we moeten voorzichtig blijven. Daarom hebben we ook maatregelen op dat gebied opgenomen in ons coronaprotocol. De grootste kans op besmetting verloopt via de verzorgers. Het is bekend dat o.a. katachtigen, (mens)apen en de groep van de nertsfamilie en otters het coronavirus kunnen krijgen. De verzorgers van deze dieren werken normaal al met een veiligheidsprotocol, omdat er meerdere ziektes kunnen worden overgedragen. Daar hebben we nu o.a. het dragen van mondkapjes aan toegevoegd. We proberen daarnaast contact tussen dieren en bezoekers zoveel mogelijk te vermijden. Daarin voorziet ons protocol voor de doorloopgebieden.”
Over het Belgische onderzoek zegt Schoo: “De Nederlandse dierentuinen werken op veel vlakken internationaal samen. Op dit moment wordt ook de medische informatie over het coroanvirus met elkaar gedeeld. Niet allen de Belgische dierentuinen, maar bijvoorbeeld ook de Zoo in San Diego, waar mensapen recent besmet raakten, leveren belangrijke informatie over het voorkomen van besmettingen.”
Meer informatie: www.nvddierentuinen.nl
Bijna 60% minder bezoeken voor 50 grootste dagattracties in 2020
De Top 50 Dagattracties trok in 2020 slechts 20 miljoen bezoeken. Dat is bijna 60% minder dan het recordjaar 2019. Door corona bleven de deuren van de Nederlandse dagattracties vorig jaar grotendeels gesloten. Dat had desastreuze gevolgen.
Het omzetverlies als een gevolg van wegblijvende bezoekers wordt geraamd op circa € 1 miljard. Met 2,9 miljoen bezoeken was De Efteling 2020 wel weer Nederlands best bezochte dagattractie. Het Noordbrabantse park trok 2,4 miljoen bezoeken minder dan in 2019. Dit blijkt uit de ‘Top 50 Dagattracties’ die jaarlijks wordt uitgegeven door Respons, hét kennisbureau voor evenementen, toerisme en citymarketing.
Metropoolregio Amsterdam zwaarst getroffen
De Metropoolregio Amsterdam (MRA) is normaliter koploper in de Top 50 Dagattracties. Nu is het de regio waar vorig jaar de grootste klappen zijn gevallen. Amsterdam trok een zware ‘corona-wissel’ met een verlies van ruim 13 miljoen bezoeken (-/- 70%). Vooral het wegblijven van de internationale bezoeker was van invloed. De Zaanse Schans, al jaren koploper als het gaat om internationaal bezoek, zag ruim 1,6 miljoen bezoeken verdampen. Er kwamen vorig jaar slechts 345.000 bezoeken. De Keukenhof bleef in 2020 (en ook in 2021) geheel gesloten en trok geen bezoekers.
Buitenattracties buiten grote steden
Dagattracties als Hoge Veluwe Nationale Park De Hoge Veluwe en Walibi Holland wisten vorig jaar het verlies te beperken tot respectievelijk -20% en -29%. Daarmee behoorden beide dagattracties tot de best presterenden van het afgelopen jaar. Ook Koninklijke Burgers’ Zoo en Attractiepark Toverland (beiden -38%) hielden het verlies nog enigszins beperkt. Overall deden de buitenattracties het vorig jaar iets minder slecht (-56%) dan hun binnencollega’s (-65%).
Respons verwacht opnieuw zware verliezen in 2021
Voor 2021 verwacht Respons dat het herstel broos zal zijn. Volgens het Openingsplan dat het kabinet op 13 april jl bekend maakte, mogen de buiten dagattracties vanaf 11 mei weer mensen toelaten. De binnen dagattracties volgen als het goed is twee weken later. De verwachting is dat de dagattracties pas verder in het jaar op de normale bezettingsgraad zullen uitkomen. 2021 wordt dus niet het hersteljaar waar de sector op had gehoopt en nodig heeft. Opnieuw moet rekening worden gehouden met verliezen van enkele honderden miljoenen euro’s. De omzetderving van de 50 grootste dagattracties in 2020 wordt door Respons geschat op ca € 1 miljard.
Meer informatie:
Kinderen willen na de lockdown het liefst weer naar een dierentuin toe
Kinderen en jongeren kunnen niet wachten tot de dierentuinen weer open mogen. De top twintig van favoriete attracties die 4 tot 18-jarigen het liefst weer willen bezoeken na de lockdown bestaat voor 40 procent uit dierentuinen.
Dit blijkt uit onderzoek onder 3700 jonge respondenten door merkenonderzoeker Hendrik Beerda Brand Consultancy in opdracht van Libéma. Apenheul, Safaripark Beekse Bergen en Blijdorp zijn de drie populairste dierenparken.
Kinderen zien dierentuinen als een vriendelijk en gezellig uitstapje. In de wensenlijst van twintig favoriete uitstapjes waar ze straks weer naar toe willen staan acht dierenparken, goed voor 40 procent van het totaal. Attractieparken staan met 35 procent op plek twee. Leerzame attracties, zoals musea, staan op een derde plek met 15 procent en binnenspeeltuinen sluiten de rij met 10 procent.
Buitenlucht
“Voor kinderen en jongeren zijn dierentuinen fantastische plekken, waar ze dieren kunnen ontdekken en lekker in de buitenlucht kunnen spelen en genieten”, vertelt Leentje Lips, divisiedirecteur bij Libéma. “Dierenparken hebben het karakter van een wandelpark, met een gereguleerde en gecontroleerde functie. Vorig jaar hebben we laten zien dat dierenparken ook zonder testbeleid een veilig en verantwoord dagje uit zijn, waar de coronaregels prima hand te haven zijn. We hopen dan ook snel de deuren weer te kunnen openen en deze kinderen, hun ouders en andere liefhebbers weer een mooie dag uit te bieden.”
Bij alle leeftijdscategorieën scoren de dierenparken hoog. Ook Wildlands, het Dolfinarium, Burgers’ Zoo, Dierenpark Amersfoort en Ouwehands Dierenpark Rhenen staan in de top twintig. Andere favoriete uitstapjes zijn de Efteling, Monkeytown, het Spoorwegmuseum en Walibi.
Populariteit gestegen
In vergelijking met 2019 is de populariteit van dierenparken met 10 procentpunt gestegen, van 30 naar 40 procent van de favorieten in de top twintig. Op de top 20 wensenlijst komen nu ook acht dierenparken voor, waar dat er twee jaar eerder nog zes waren.
Daarmee zijn ze van plek gewisseld met de attractieparken. In 2019 stonden die nog bovenaan met 35 procent. Musea gingen van 25 naar 15 procent op de wensenlijst van de jonge doelgroep. Binnenspeeltuinen bleven gelijk met 10 procent van de bezetting.
Breder
Ook als er breder gekeken wordt naar alle vrijetijdsmogelijkheden hebben dierentuinen de nummer één positie, gevolgd door attractieparken, musea, bioscopen en concerten.
Bij volwassenen zijn dierentuinen eveneens populair. In een onderzoek uit 2020 naar de favoriete uitjes onder volwassenen, ook uitgevoerd door Hendrik Beerda, stonden vorig maar liefst zes dierentuinen in de top tien.
Bron en meer informatie: Libema
Papagaaitje leef je nog? Samen helpen we dierenparken de crisis door
De dierentuinen hebben een zware periode achter de rug – en de problemen met de exploitatie zijn voorlopig nog niet opgelost. Speeltuininspecteur Speelplan komt met een mooie geste.
De dierentuin, een leuk dagje uit voor het hele gezin, met je schoolklas of opa en oma. Iedereen is er wel eens geweest als kind en komt er later weer als ouder of grootouder. Dat dierenparken door de coronacrisis in zwaar weer zitten, gaat dan ook veel mensen aan het hart. Compensatie vanuit het coronasteunpakket is er wel, maar niet voor alle kosten, zoals diervoeder. Inmiddels zijn er allerlei inzamelingsacties gestart. De kosten dekken is een kant van de medaille, maar het drukken van kosten de andere kant.
Hulp vanuit de leverantieketen
Een van de organisaties die aan de kostenkant te hulp schiet is bureau Speelplan. Zij zijn verantwoordelijk voor de veiligheidsinspecties van speeltoestellen in verschillende dierenparken, zoals Artis, Wildlands en Ouwehands dierenpark. Om de dierenparken te steunen laat Speelplan een deel van de inspectiekosten vervallen. Zo zorgen zij ervoor dat wanneer de dierenparken weer opengaan, er veilig en naar hartenlust kan worden gespeeld. De dieren zijn weliswaar de hoofdattractie, maar dierenparken zijn ook één groot speelparadijs voor kinderen. Apenkooien, op safari of een diepzeethema, de ene speeltuin is nog uitbundiger dan de ander. Aan veiligheid mag het dan natuurlijk niet ontbreken.
‘Onze steun is wellicht een druppel op de gloeiende plaat. Maar we hopen dat de hele keten van leveranciers en organisaties die producten of diensten leveren op deze manier een steentje wil bijdragen. Want met al die druppels bij elkaar raakt het glas toch al snel halfvol en dat biedt hopelijk voldoende perspectief voor de dierenparken om de coronacrisis door te komen’’ aldus, Walid Rahman, directeur bij Speelplan.
Wat kan bureau Speelplan voor uw dierenpark betekenen?
Speelplan steunt niet alleen haar huidige klanten, maar wil ook andere dierenparken een helpende hand bieden. Bent u manager of beheerder van een dierenpark en bent u benieuwd hoe Speelplan uw organisatie kan helpen? Neem dan contact op via 036-523 61 27 of administratie@speelplan.nl
Meer informatie: www.speelplan.nl
Kabinet komt noodlijdende dierentuinen tegemoet
Minister Schouten heeft 39 miljoen beschikbaar gesteld voor dierentuinen die in financiële problemen zijn gekomen door de coronapandemie.
Dierentuinen kunnen zich vanaf 22 februari 2021 aanmelden voor de subsidieregeling dierentuinen COVID-19, waarmee zij op korte termijn een subsidiebedrag kunnen ontvangen. De regeling voorziet in een tegemoetkoming voor de hoge vaste kosten die dierentuinen maken voor de verzorging van de dieren, terwijl zij als gevolg van de coronacrisis gesloten zijn voor bezoekers. Dat schrijft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan de Tweede Kamer.
Het kabinet bekijkt of de nu vrijgemaakte € 39 miljoen voldoende is. In december heeft het kabinet een aanvullende reservering van € 17 miljoen gemaakt om eventuele nieuwe problemen te ondervangen. Nadat de eerste openstelling is afgerond informeert het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de Tweede Kamer over de besteding van dit bedrag.
Alle dierentuinen in Nederland die een dierentuinvergunning hebben en betalende bezoekers ontvangen, kunnen aanspraak maken op de subsidie. De subsidie draagt bij aan de kosten voor het dierenwelzijn, zoals de noodzakelijke verzorging van de dieren en de kosten voor het onderhoud en inrichting van dierenverblijven.
Om dierentuinen in de toekomst weerbaar te maken voor plotselinge veranderingen in bijvoorbeeld het aantal bezoekers, moeten dierentuinen een transitieplan opstellen. In dit plan beschrijven dierentuinen ook hoe ze kijken naar het dierenwelzijn, educatie en conservatie in hun dierentuinen in de toekomst.
De regeling wordt op 22 februari 2021 opengesteld voor een periode van drie weken. Dierentuinen kunnen zich voor meer informatie melden bij RVO.
Meer informatie: www.rvo.nl
