Online platformen krijgen een steeds grotere rol in onze maatschappij en economie. Ook in recreatie en toerisme vervullen ze een prominente rol. Het CBS wil op regelmatige basis betrouwbare informatie kunnen publiceren over deze online platformen.
De voorlopige resultaten van een eerste enquête zijn binnenkort beschikbaar.
Een online platform bemiddelt volgens de definitie die het CBS hanteert tussen twee groepen die van elkaar afhankelijk zijn. Het gaat daarbij om het uitwisselen van goederen, diensten of informatie. CBS-onderzoeker Nico Heerschap: ‘Bijvoorbeeld Marktplaats, Airbnb of Facebook. Of neem Amazon en Bol.com, die bedrijven verkopen deels eigen producten en deels producten van derden. Voor die laatste activiteit vallen ze onder onze definitie van een online platform.’
Rol van online platformen
In 2019 is een eerste verkennende enquête uitgezet onder Nederlandse online platformen. De voorlopige resultaten daarvan worden binnenkort gepubliceerd. Met de enquête is onder meer onderzocht hoeveel aanbieders en afnemers online platformen hebben, wat de verdienmodellen zijn, welke kenmerken de aanbieders en afnemers hebben, wat de platformen verdienen en of de platformen alleen op Nederland of ook op het buitenland gericht zijn. ‘We willen door de tijd heen uitspraken kunnen doen over de rol van online platformen’, zegt Heerschap. ‘Dan kunnen we vergelijkingen maken. Daarom streven we naar een jaarlijkse enquête.’
Opvallende resultaten
Uit het onderzoek blijkt onder meer dat Nederlandse online platformen vooral gericht zijn op Nederland zelf. Opvallend is dat een derde van de platformen aangeeft een negatief bedrijfsresultaat te hebben. Heerschap: ‘Dat is te verklaren vanuit het feit dat online platformen eerst willen groeien. Om concurrentievoordeel te behalen proberen ze de kosten voor de gebruikers laag te houden.’ Het CBS onderzocht ook welke algoritmen platformen gebruiken om aanbieders en afnemers bij elkaar te brengen, welke eisen zij stellen in het geval van arbeidsbemiddeling en wat ze doen met de data die ze verzamelen.
Adequaat meten van de economie
Het onderzoek naar online platformen sluit goed aan bij het project Adequaat Meten van de Economie. Dit is een project van de Nationale Rekeningen van het CBS om de Nederlandse economie beter in kaart te brengen. Door ontwikkelingen zoals digitalisering, globalisering en verdienstelijking ontstaan er namelijk witte vlekken in de beschrijving van de Nederlandse economie. Heerschap: ‘Bij al deze facetten spelen online platformen een grote rol. Platformen maken het bijvoorbeeld mogelijk dat particulieren en huishoudens ook zelf meer gaan produceren door kamers te verhuren, hun auto uit te lenen, een klus te doen voor anderen, et cetera. Beter inzicht in online platformen kan dus bijdragen aan een betere beschrijving van die economie.’
Populatie vaststellen
Online platformen vormen geen aparte categorie in de Standaard Bedrijfsindeling (SBI) waarmee het CBS normaal gesproken werkt. Heerschap: ‘Daarom was het lastig de populatie voor ons onderzoek vast te stellen. We hebben gebruik gemaakt van reeds bestaande populaties. Daarnaast moesten we zelf met een lampje op zoek door trefwoorden te definiëren die veel op online platformen gebruikt worden en vervolgens te zoeken naar sites waarop die trefwoorden voorkomen.’ Heerschap concludeert dat het ‘lampje’ dat gebruikt is nog niet sterk genoeg is. ‘Nog niet alle Nederlandse platformen hebben de vragenlijst naar verwachting beantwoord. Een bijkomend probleem is dat Nederlanders ook internationale platformen gebruiken die geen vestiging in Nederland hebben. Dat maakt het lastiger om ze te detecteren en ze te benaderen voor een enquête.’
Oproep om enquête in te vullen
In de komende tijd wordt het onderzoek bij online platformen herhaald, met een populatie die met gebruik van big datatechnieken beter in beeld is gebracht en met meer verdiepende analyses. Heerschap roept online platformen op om de enquête vooral in te vullen: ‘Het is belangrijk ook op dit deel van de economie goed zicht te hebben. Voor de online platformen zelf is het van belang dat een eerlijk beeld ontstaat en dat de aandacht niet alleen op de negatieve aspecten van online platformen is gericht.’
Bron en meer informatie: www.cbs.nl