Landgoed Hoenderdaell met dierenpark bij Anna Paulowna is in 2008 opengesteld voor het publiek. Nu 13 jaar later biedt het park op een oppervlakte van 64 ha een kleurrijke variatie van dieren in een natuurlijke omgeving.
‘Small is beautiful’ want Hoenderdaell heeft een bijzonder karakter weten te ontwikkelen waardoor het zich onderscheidt van de mainstream-dierentuinen. Twee zelfstandige opvang- en educatiecentra geven het park een extra kwaliteitsimpuls. Hoe zit dat?
Met name door de opvang van dieren die in nood verkeren of ziek zijn, is Hoenderdaell geen alledaagse dierentuin en speelt het in op de actuele trends in de samenleving. Sinds 2012 is het opvangcentrum van de Stichting Leeuw er gevestigd. Katachtigen dieren, zoals leeuwen en tijgers, worden hier opgevangen en gestimuleerd tot hun oorspronkelijke gedrag met een jaagsimulator.
Binnenkort wordt dit initiatief uitgebreid met de realisatie van het educatief opvangcentrum SOS DOLFIJN. Deze twee voorbeelden geven aan dat door het samenvoegen van relatief kleine organisaties, een aantrekkelijk educatief aanbod geboden wordt.
Zelfstandige stichting
De nieuwe vestiging van SOS DOLFIJN was noodzakelijk geworden omdat SOS Dolfijn de voormalige locatie in Harderwijk moest verlaten. In de periode 1967 tot en met 2004 heeft SOS Dolfijn de opvang en verzorging van gestrande vissen van het Dolfinarium overgenomen. Annemarie van den Berg: “We hebben jaren gezocht naar mogelijkheden voor een nieuwe plek. Van alles is voorbijgekomen van Ecomare tot Pieterburen. Uiteindelijk bood Robert Kruijf directeur van Landgoed Hoenderdaell aan om op een locatie bij hun te komen”.
Samenwerking
Annemarie van den Berg is ruim 15 jaar werkzaam bij SOS DOLFIJN. Zij heeft zich ontwikkeld van vrijwilliger tot directeur en is nauw betrokken bij de bouw van het opvangcentrum op Hoenderdaell. “Het centrum wordt in drie fasen gerealiseerd. Allereerst bouwen we het opvanggedeelte, daarna de educatieve ruimte en tenslotte de buitenbassins. We zijn een zelfstandige stichting. Hoenderdaell heeft ons ruimte aangeboden om het centrum te bouwen, daar zijn natuurlijk hartstikke blij mee. Daarnaast liften we mee op allerlei voorzieningen zoals de afdelingen inkoop en administratie van het park. Van de bezoekersstromen in het park profiteert ook SOS DOLFIJN evenals de Stichting Leeuw.”
Team vrijwilligers
Opvang van, educatie over en rehabilitatie van walvisachtige vissen die in de Noordzee zwemmen zoals dolfijnen en bruinvissen passen bij de missie van landgoed Hoenderdaell. SOS DOLFIJN werkt voor wat betreft educatie met zo’n 30 vrijwilligers. “We zijn actief op scholen, daartoe hebben we een lespakket ontwikkeld. Als alles volgens planning verloopt, gaat de opvang in januari 2022 open”.
Inmiddels is de bouw begonnen en is de fundering zichtbaar. Een team vrijwilligers verzorgt gedurende de weekenden op het terrein voor het restaurant voorlichting over de werkzaamheden van SOS Dolfijn. Annemarie van den Berg: “Wat je hier ziet gebeuren is wat de kracht van samenwerking kan bewerkstelligen”
Educatie en onderzoek
SOS DOLFIJN is lid van de internationale organisatie IFAW (International Fund for Animal Welfare), werkt samen met Ecomare, het WNF, en andere belangrijke netwerken voor dierenwelzijn. Annemarie van den Berg: “Wereldwijd gezien doen wij het helemaal niet slecht, bij ons gaat 50% van de dieren weer terug naar zee, bij buitenlandse organisaties is dat 10-20%”. Naast opvang en educatie richt SOS DOLFIJN zich ook op onderzoek en onderhoudt nauwe contacten met o.a. de Universiteit Utrecht, Erasmus Universiteit, Universiteit Groningen en buitenlandse universiteiten zoals die van Hannover.
Ondanks het achterblijven van de bezoekersaantallen heeft landgoed Hoenderdaell geïnvesteerd in de vernieuwing van verblijven o.a. het Ara-verblijf en otterverblijf. Hoenderdaell werkt samen met het Clusius College in Schagen. De opleiding Tuin, Park en Landschap biedt hier onderwijs op locatie aan.
Duiding: Minder bezoekers, meer educatie
De Nederlandse dierentuinen hebben door de coronacrisis fors minder bezoekers ontvangen. Volgens recente cijfers (2021) van ABN-AMRO gaat het om 30-53%. Het NRIT meldt dat in 2020 er 10-10,5 miljoen bezoekers zijn geweest. Op Pretwerk.nl vinden we een overzicht van de bezoekcijfers per dagattractie in 2020. Een van de noodzakelijke maatregelen is nog steeds dat bezoekers zich van tevoren dienen aan te melden. Dat geeft het voordeel dat bezoekersstromen goed ingeschat kunnen worden en de personeelsbezetting daarop kan worden aangepast. Door met tijdslots te werken is ook het idee van ‘dynamic pricing’ weer in beeld gekomen (onder meer bij Artis en Blijdorp). Uit diverse onderzoeken blijkt dat meerwaarde voor een dierentuin meer en meer bij educatie ligt. De opvang en rehabilitatie van ‘wilde’ dieren past in deze trend.
Zie ook: Rol van educatie wordt steeds belangrijker bij Burgers’ Zoo
Meer informatie:
Met dank aan (auteur): Frits van Wolveren, freelance redacteur in de recreatiesector.