De Rijksoverheid heeft ambitieuze doelstellingen als het gaat om duurzame energie. Windmolens en zonneparken spelen daarin een grote rol. In 2021 willen veel provincies en gemeenten een inhaalslag maken. Worden de belangen van het aantrekkelijke landschap daarin wel voldoende meegenomen?
Wie de kranten er op naslaat ziet dat er in heel Nederland actiegroepen van bewoners opstaan om te protesteren tegen plannen waarin windmolens een te grote invloed hebben op de landschapsbeleving en overlast op de omgeving. Windmolenparken en zonnevelden betekenen ook een aanslag op de recreatieve beleving van een landschap. Daarmee wordt ook de recreatiesector geschaad.
In een eerder artikel hebben we al eens ingezoomd op de invloed van zonneparken op het (recreatieve) landschap. In dit artikel kijken we vooral naar de plannen voor nieuwe windmolens.
Inhaalslag bouw van windmolens
We schetsen de situatie vanuit de overheid. Zij hebben een klimaatakkoord getekend met diverse partijen waarin o.a. staat dat eind 2020 14% van alle energie uit duurzame bronnen moet komen. In 2023 moet dat 16% zijn. Windenergie is een belangrijke vorm van duurzame energie om deze doelen te halen.
In het Energieakkoord is overeen gekomen dat provincies elk een aandeel verzorgen om in 2020 een totaal van 6.000 MW aan windenergie te realiseren. Windparken op land zijn later klaar dan gepland. Daarom wordt de productiecapaciteit van 6.000 MW in 2020 waarschijnlijk niet helemaal gehaald. Daarentegen groeit de projectcapaciteit van de geplande windparken na 2020 naar ca. 7.200 MW.
De uitvoering wordt overgelaten aan energieregio’s, die hun plannen op 1 juli 2021 klaar moeten hebben. Op dit moment hebben de meeste al een concept opgesteld. Daarin is nog niet tot in detail uitgewerkt hoeveel windmolens en zonnepanelen er waar komen, maar wel wat de regio’s verwachten te gaan realiseren.
Gemeenten hebben, naast de wettelijke verplichting om mee te doen met de energietransitie, nog een ander belang. De komst van windmolens en zonneparken is ook goed voor de gemeentelijke begroting. Er hangt een aantrekkelijke vergoeding van de energiemaatschappijen aan de realisatie van dit soort projecten, vaak nog gecombineerd met een donatie aan een fonds waar omwonenden van kunnen profiteren.
Meer informatie: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/windenergie-op-land
Belangen van landschapsbeleving niet meegewogen
Uit diverse cases rond zonneparken in Nederland blijkt dat er veel draagvlak is voor het realiseren van duurzame energie. Waar de schoen vooral wringt is de locatiekeuze en het afwegen van belangen die te maken hebben met de aantrekkelijkheid van het landschap.
Brancheorganisatie HISWA RECRON trok in juni van dit jaar nog aan de bel vanwege ingrijpende plannen in en rond het IJsselmeer; een belangrijk recreatief gebied in Nederland. In een open brief aan de drie betrokken ministeries schreven zij: “Door overheidsingrijpen zullen recreanten in de toekomst wegblijven. Door het gebied in te richten met windmolen- en zonneparken, natuureilanden, rietmoerassen en ondieptes waar waterplanten moeten gaan groeien, worden de recreatiesector en de lokale bevolking slachtoffer.”
We ontvingen nog een case van een verontrustte ondernemer in de recreatiesector: “In steeds meer landschapsgebieden en natuurgebieden die bepalend zijn voor het aangezicht en beleving van belangrijke gebieden, die ook belangrijkzijn voor toerisme en recreatie komen steeds vaker grote windmolenparken. Zo worden er met grote haast plannen gemaakt voor o.a. de Bommelerwaard, maar ook zijn er plannen om aan de A2 bij Den Bosch, Vucht, St. Michielgestel, Boxtel en Best, deze te plaatsen tot wel 220 meter hoog (Is 2x de hoogte van provinciehuis). Die op 25 km afstand te zien zijn. Deze windmolens blijven zeker 25 jaar staan.”
Een belangrijk onderdeel van de kritiek van betrokken partijen t.a.v. de plannen is dat zij niet goed weten waar zij terecht kunnen met hun bezwaren. Voor de hele grote projecten is er het Bureau Energieprojecten. Maar lang niet alle projecten vallen onder hun verantwoordelijkheid. De energieregio’s, provincies en gemeenten zijn mede bepalend in de planning en realisatie van nieuwe projecten met windmolens en zonneparken.