Natuurmonumenten heeft via een grote enquête onderzoek gedaan naar de dillema’s die ontstaan bij recreatie in de natuur. Vooral mountainbiken en loslopende honden zorgen voor overlast. Op basis van de enquête zijn zeven agendapunten omschreven. De kern hierin is dat de gebruiker meer wordt betrokken bij de inrichting en oplossen van knelpunten. Ook zal vaker een bijdrage worden gevraagd aan gebruikers; te beginnen met een pilot voor betaald parkeren. Ook wordt gekeken naar een bijdrage van ondernemers die in een natuurgebied actief zijn en daar winst uit behalen.
De enquête
Conflicterende belangen tussen diverse vormen van recreatie zijn niet nieuw, en de resultaten uit de enquête komen dan ook niet als en grote verassing. Vooral mountainbiken, hond uitlaten en paardrijden zorgen voor een negatief recreatief rendement; de groep die er plezier aan beleeft is kleiner dan de groep die er last van heeft. Vooral veel kinderen zijn niet blij met honden; 50% is eigenlijk best een beetje bang.
Wat wel nieuw is, is de aanpak van natuurmonumenten: zij betrekken groepen gebruikers steeds meer bij het vinden van oplossingen. De eerste pilots op dat gebied zorgen voor positieve resultaten; bijvoorbeeld mountainbikers die zelf hun routes bepalen; daarmee rekening houdend met natuurwaarden. Zij zijn daarmee ook verantwoordelijk voor onderhoud van de paden en handhaving van gedragsregels.
Enkele conclusies uit de enquête ‘Natuurbeleving nader bekeken’:
- Natuurgebieden worden vooral recreatief gebruikt voor wandelen (91%), fietsen (51%), dieren spotten (30%) en hond uitlaten (18%)
- Rust, puurheid en natuur zijn de belangrijkste aspecten voor een bezoek aan de natuur. Directeur Marc van den Tweel noemt ook deze intrinsieke (en moeilijk kwantificeerbare) factoren belangrijk als basis voor de nieuwe natuurwetgeving.
- Handhaving door boswachters wordt gezien als beste oplossing voor conflicten; daarbij wordt van een boswachter geen rol van boeman verwacht, maar als iemand die uitleg geeft over het belang van de regels.
- De vragen over de relatie tussen beschermen en gebruiken leveren geen eenduidig beeld op. Een grote meerderheid vind beschermen belangrijk, maar wil ook van de natuur kunnen genieten. Een goede balans zoeken is dus van belang.
- Meer dan de helft van de respondenten heeft wel eens te maken met routes die niet goed op elkaar aansluiten.
- Als mogelijke inkomstenbronnen uit recreatie worden de volgende zaken het meest genoemd (% is de mening van leden Natuurmonumenten) : Excursies, arrangementen en evenementen (77%), Entree bijzondere gebouwen (65%), subsidie overheid (63%), parkeren (41%), gebruik mountanbikeroutes (37%), gebruik ruiterroutes (31%).
Conclusies omgezet naar actiepunten
Op basis van de conclusies heeft Natuurmonumenten zeven actiepunten geformuleerd om in te spelen op de wensen en behoeften:
- Samen aan de slag
De achterban van Natuurmonumenten wil zich graag inzetten voor de natuur. Zij worden uitgenodigd om mede te bepalen waar en welke vormen van natuurbeleving mogelijk zijn. Natuurmonumenten wil zo meer aansluiten bij de persoonlijke beleving van de natuur en de waardering daarvan. - Centrale rol voor boswachters
De boswachters een brugfunctie tussen natuurbeleving en natuurbescherming. Ze gaan samen met de achterban aan de slag om te bepalen welke vormen van natuurbeleving mogelijk zijn. - Knelpunten samen aanpakken
Soms zitten bezoekers van natuurgebieden elkaar in de weg. Het blijkt dat vooral knelpunten ontstaan bij de interactie met loslopende honden, mountainbikers en ruiters. - Bijdragen aan natuurbeleving
Natuurbeleving kost geld, dit wordt voornamelijk betaald met lidmaatschap bijdragen. Denk aan het onderhoud aan paden, bermen, banken, bomen, kijkschermen of torens. Die kosten stijgen en daarom zoekt natuurmonumenten naar meer middelen om natuurbeleving te kunnen blijven faciliteren.
Actie:
– Natuurliefhebbers uitnodigen om mee te helpen in onderhoudswerk om zo kosten te beperken, bijvoorbeeld van routes.
– MTB- en ruiterroutes – samen met clubs – in goede staat houden door meehelpen, adoptie, sponsoring of meebetalen.
– Commerciële partijen een bijdrage laten betalen.
– Entreegeld bij grootschalige evenementen en in 3 gebieden wordt een proef gedaan met betaald parkeren. - Beleven om te beschermen
De natuur is in goede handen bij onze achterban. - Bouwen aan routenetwerken
Veel ruiters, mountainbikers, fietsers en wandelaars komen onderweg barrières tegen. Uit de enquête blijkt dat mountainbikers en ruiters hierbij de grootste knelpunten ervaren. - Natuurbeleving vergroten
Uit de enquête kwam een aantal wensen naar voren om de mogelijkheden voor natuurbeleving te vergroten. Speciale aandacht werd er gevraagd voor kinderen, senioren en natuurliefhebbers die de onderwaternatuur willen beleven. Daar worden/zijn initiatieven voor opgezet..
Ondernemers in de natuur
We vroegen aan directeur Marc van den Tweel wat ondernemers in en rondom natuurgebieden kunnen doen om in te spelen op de conclusies van de enquête en de actiepunten van Natuurmonumenten. Van den Tweel: “In de enquete zijn geen vragen opgenomen over voorzieningen die worden aangeboden aan ondernemers. Wij willen in gesprek gaan met bedrijven om te bekijken hoe zij financieel kunnen bijdragen aan instandhouding van de natuur en de voorzieningen.”
Recron directeur Adri van der Weyde vind het jammer dat er alleen over geld wordt gesproken als de vraag over de relatie tussen ondernemers en natuur wordt gesteld: “In de praktijk zien wij dat veel ondernemers in de natuur een goede rol kunnen spelen in natuureducatie. Mensen die bijvoorbeeld op een camping in een natuurgebied verblijven kun je makkelijk interesseren voor een excursie. Vaak zijn ondernemers ook de beste ambassadeurs voor ‘hun’ natuurgebied en zorgen zij er, samen met de boswachters, voor dat er netjes wordt omgegaan met de omgeving. Er is volgens mij veel te winnen door een betere samenwerking tussen natuurorganisaties en recreatiebedrijven. Ik denk dat we binnenkort maar eens het gesprek moeten aangaan, naar aanleiding van deze bijeenkomst.”
Meer informatie: www.natuurmonumenten.nl/doe-mee/grote-natuur-enquete-de-uitkomsten