Het ziet er naar uit dat gemeenten straks meer vrijheid krijgen bij de vaststelling van het aantal koopzondagen. Berichten van de lopende formatiegesprekken tussen VVD en PvdA wijzen daar althans sterk op. Wat heeft dit voor consequenties?
Funshoppen
Dát er wat veranderd aan de winkeltijden wet is niet zo vreemd. De traditionele openingstijden van winkels, inclusief de koopavond, passen steeds minder bij de moderne leefpatronen van de consument. Bovendien is funshoppen één van de belangrijkste vrijetijdsactiviteiten en de zondag is daar in veel gevallen uitermate geschikt voor. Ook bij veel ondernemers neemt daardoor de behoefte aan meer flexibele openingstijden in het algemeen en koopzondagen in het bijzonder toe.
Kooptoerisme
Echter, sinds november 2010 biedt de winkeltijdenwet juist minder vrijheid om op de veranderende consumentenbehoeften in te spelen. Meer dan 12 koopzondagen mogen alleen worden toegestaan als er sprake is van substantieel toerisme, dat losstaat van de gelegenheid tot winkelen. Kooptoerisme als zodanig mag daarbij niet worden meegenomen. En daar wringt de schoen nogal eens. Daarnaast stelt de huidige winkeltijdenwet een zorgvuldige afweging van de effecten op de lokale economische belangen (met name kleine ondernemers), zondagsrust, veiligheid, leefbaarheid en de openbare orde verplicht. Deze wettelijke voorwaarden behoren als het aan de VVD en de PvdA ligt, waarschijnlijk grotendeels tot het verleden.
Supermarkten profiteren het meest
De verplichting mag dan vervallen, het blijft verstandig een zorgvuldige afweging te maken. Uit de vele koopzondagonderzoeken die ZKA de afgelopen jaren voor zowel grote als kleine gemeenten uitvoerde, is namelijk gebleken dat niet zozeer de behoefte van toeristen of inwoners telt, maar vooral de behoefte van de lokale ondernemers. Kleinere winkeliers en zelfstandigen, die dikwijls ook in buurtcentra zijn gelegen, profiteren soms minder van (extra) koopzondagen. Supermarkten profiteren daarentegen doorgaans het meest. Dit kan effecten hebben op de lokale detailhandelstructuur en vraagt om een degelijke analyse.
Strategische keuze
Bovendien zal het uitbreiden van het aantal koopzondagen idealiter onderdeel uit moeten blijven maken van strategisch economisch beleid om de concurrentiepositie van een gemeente te behouden en te vergroten. Alleen meer koopzondagen is dan niet voldoende. Er dient ook geïnvesteerd te worden in de ruimtelijke kwaliteit, aanbod van retail en leisure, evenementen en samenwerking tussen ondernemers en andere stakeholders. De horeca, die profiteert van de toename aan bezoekersstromen, vormt daarbij ook een belangrijke samenwerkingspartner. Om de effecten van het koopzondagenbeleid vast te stellen, zullen gemeenten periodiek de economische waarde, bezoekersstromen en de opinie van ondernemers moeten monitoren. ZKA heeft hiervoor alle expertise in huis.
Meer weten?
Neem contact op met adviseur Dirk van den Hombergh
d.van.den.hombergh@zka.nl // 06-15 01 15 61