Vanwege de beoogde professionalisering en de aanstaande pensionering van de huidige directeur vroeg Ontdekhoek Nederland ZKA om financieel-organisatorisch advies voor de middellange termijn. In dit artikel blikt ZKA hier samen met de Ontdekhoek op terug.
Bijzonder en onderscheidend concept door eenvoud en soberheid
De Ontdekhoek enthousiasmeert kinderen tussen 4 en 14 jaar voor techniek en wetenschap. Dit doet zij met een herkenbaar concept en een duidelijke positionering. De huidige vier vestigingen zijn min of meer een kopie van elkaar en creëren een huiskamersfeer. Kinderen voelen zich hier snel thuis en worden uitgenodigd om in een eenvoudige en sobere werkplaats zelf spelenderwijs op ontdekkingstocht te gaan. Zelf een dam bouwen om snelstromend water tegen te houden, van een aardappel chips maken, zelf een foto ontwikkelen in een donkere kamer of een zeilbootje maken die zich in een stromend water een weg kan banen. Met deze gestandaardiseerde en herkenbare identiteit is Ontdekhoek een bijzondere en onderscheidende speler op de science center markt.
Deze identiteit is een grote kwaliteit die moet worden vastgehouden (met hoogstens gerichte toevoegingen van eigentijdse elementen, zoals een ‘proef’ over software/gaming). Deze hoge mate van standaardisatie maakt een mogelijke doorgroei naar meer vestigingen op termijn relatief gemakkelijk te organiseren.
Focus op externe geldstromen draagt bij aan stabiele exploitatie
Externe inkomsten, zoals subsidies en fondsen staan onder druk. Deze bijdragen lopen terug of worden soms zelfs beëindigd. Voor de continuïteit van science centra zijn deze externe geldstromen van groot belang. Dit geldt ook voor de Ontdekhoek, waar de externe geldstromen relatief klein van omvang zijn. Meer focus op middellange termijn en een grotere specialisatie zijn noodzakelijk en kunnen hier verandering in brengen. Voor de Ontdekhoek moet de verantwoordelijkheid hiervoor niet alleen landelijk, maar zeker ook lokaal bij de vestigingen worden georganiseerd. Een oplossing is per vestiging een coördinator te benoemen die medeverantwoordelijk is voor de werving van meer lokaal georiënteerde subsidies en regelingen. Hierdoor zijn de contacten met (lokale) overheden, bedrijven en onderwijsinstellingen intensiever en is kennis van beschikbare middelen en regelingen aanwezig. Voorbeelden hiervan zijn Jet-Net junior en TechXperience. Deze gerichte verbeteringen dragen bij aan een stabiele exploitatie. Meer middelen komen beschikbaar en kunnen ingezet worden om de organisatie verder te professionaliseren.
Reactie Ontdekhoek: gedegen, grondig onderbouwd en concrete praktische handvaten
Met Gérard Opstelten (secretaris Raad van Toezicht Ontdekhoek) is teruggeblikt op het adviestraject. De Ontdekhoek kijkt erg tevreden terug op de samenwerking met ZKA. Het advies was verfrissend en verhelderend en de praktische bruikbaarheid is groot. Dankzij het advies ligt de focus in de bedrijfsvoering op meer inkomsten uit fondsenwerving en zijn inmiddels meer en nieuwe externe geldstromen verworven. Zo heeft het ‘Fonds Ondersteuning Science Centra (FOSC)’ naar aanleiding van het advies de subsidieaanvraag uitgekeerd. De onlangs behaalde ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) voor alle vestigingen biedt mogelijkheden voor meer inkomsten. Ook komen de bevindingen ten aanzien van het concept van pas. Op dit moment wordt gewerkt aan het opzetten van een nieuwe (pop-up) Ontdekhoek in Nieuwegein. De visie van ZKA is hierbij zeer waardevol gebleken.
Met dank aan:
ZKA Consultants en Planners
Bennie Roelands, b.roelands@zka.nl