Tijdens het congres van Speelplan op 20 september j.l. werden de trends in (publieke) speelplekken besproken. Het meest opvallend is de integratie van digitale toepassingen in speeltuinen. Maar ook de integratie met maatschappelijke doelstellingen past bij de speelplek van de toekomst.
Speelterreinen als middel voor maatschappelijke doelen
Walid Rahman en Arie Stobbe van Speelplan trapten de kennisdag af met de nuchtere constatering dat er aan de uitgangspunten van een speelplek-ontwerp in de loop der jaren eigenlijk weinig is gewijzigd. “Het doel blijft om mooie en uitdagende speelruimtes te creëren.”
Toch constateren zij ook dat er wel degelijk veranderingen op komst zijn. Stobbe: “Bij het ontwerp van een speelplek wordt er tegenwoordig steeds meer gekeken naar andere maatschappelijke doelen, zoals het voorkomen van obesitas, waterafvoer en waterberging van een locatie, toegankelijkheid voor kinderen met een beperking (samen spelen), de rol van de sociale cohesie in een wijk, duurzaamheid, of het realiseren van schaduwplekken (ter voorkoming van huidkanker).”
Rahman waarschuwt er voor dat deze maatschappelijke doelstellingen niet de boventoon moeten gaan voeren: “Natuurlijk spelen komt bijvoorbeeld tegemoet aan veel maatschappelijke wensen. Je brengt kinderen weer in contact met de natuur, en een dergelijke speelplek sluit ook goed aan bij een natuurlijke omgeving. Maar je moet daarin niet doorslaan. Soms is het beter om voor de valondergronden toch te kiezen voor een minder natuurlijk materiaal. Moeders vinden het niet leuk als kinderen elke dag met vieze kleren thuiskomen en daardoor hun kinderen binnen houden. Argumenten als slijtvastheid, onderhoudskosten en veiligheid blijven natuurlijk ook belangrijk. In onze praktijk blijkt dat juist een mix van natuurlijke elementen en ‘traditionele’ speeltoestellen het best aanslaat bij kinderen.”
Interactieve toevoegingen aan speelvoorzieningen
Een opvallende trend die veel aan bod kwam op deze kennisdag is de toevoeging van een online spelvorm aan een bestaande speelomgeving. Het grote voordeel is dat er voor deze toevoeging geen ingrijpende (en dure) aanpassing nodig is. Het toevoegen van een spelvorm gebeurt vaak via een app of website. Voor de spelende kinderen heeft dit als voordeel dat er nieuwe spelvormen aan de omgeving worden toegevoegd. Beheerders van een speelgebied krijgen door de digitale toevoeging ook meer data in handen over het gebruik van de speelobjecten en de doelgroep.
Voorbeelden:
- De Biba Playground
- De Pleintje app (voor de vindbaarheid van speelplekken)
- Urban Skills Sport (sportieve sport- en speltoevoegingen) /
Ook in ontwikkeling: thematisering en toegankelijkheid
In de gemeente Utrecht wordt ook nadrukkelijk nagedacht over de speelplekken van de toekomst. Om dat te realiseren krijgen beheerders steeds meer vrijheid om via een (gesubsidieerde) verzelfstandiging hun eigen koers te vinden. Een van de gerealiseerde projecten is een Sportspeeltuin in de wijk Abstede met o.a. een ninja city obstakel parcours. Of de Natuurspeeltuin De Hoef (zie foto’s boven dit artikel); ontwikkeld samen met Speelplan. Ook zijn er projecten opgezet om ‘avontuurlijk spelen’ en een ‘gezonde speeltuin’ te ontwikkelen.
“Ook op het gebied van toegankelijkheid is nog een wereld te winnen.” Daarvoor pleit Ilse van der Put van het programma Onbeperkt Spelen. Het belangrijkste aandachtspunt is volgens Van der Put om speelplekken te ontwikkelen waar alle kinderen samen kunnen spelen. Participatie tijdens de ontwerpfase is daarin een belangrijk instrument. Van der Put: “Door alle kinderen al bij voorbaat bij een speelproject te betrekken creëer je ambassadeurs voor de speeltuin. Kinderen zorgen dan ook voor dat ‘hun’ plekje mooi, netjes en gezellig blijft. Houdt er ook rekening mee dat de participatie niet moet stoppen na de oplevering, maar wordt doorgezet als de speelplek is geopend.”
Meer tips en aanbevelingen op: www.onbeperktpelen.nl
Rol voor ondernemers (ook bij publieke speelplekken)
Het merendeel van de toehoorders op de kennisdag van speelplan was afkomstig uit de publieke sector. Toch kwam ook de rol van ondernemers regelmatig in beeld. Bijvoorbeeld bij het realiseren van horeca naast een speelplek. Dat zijn voorzieningen die de openbare beheerde speelplek een meerwaarde geven. Ilse van er Put (toegankelijk spelen) wees er ook op dat toiletvoorzieningen met aanpassingen soms ook een randvoorwaarde zijn voor kinderen om een speelplek te bezoeken. Die kunnen uitstekend worden beheerd door de horecavoorzieningen naast een speelplek.
Op Natuurspeeltuin De Hoef in Utrecht Leidsche Rijn, waar de conferentie te gast was, zagen we ook een mooie vorm van symbiose met een ondernemer. De naastgelegen boerderij is in gebruik als evenementen-centrum, kerk en uitvaartverzorging. Karel van Dommelen is de flexibele ondernemer die het beheer over de locatie voert: “De uitvaartverzorging kent een grillig verloop van de werkzaamheden over de tijd. Vandaar dat wij er wel voor open stonden om ook andere activiteiten in dit gebouw te gaan beheren. Dit congres van speelplan is daar een mooi voorbeeld van. Maar we werken ook op andere momenten samen met natuurspeeltuin De Hoef. Natuurlijk houden we er wel rekening mee dat er tijdens afscheidsceremonies wel de nodige rust is in het pand. Maar dat valt goed te plannen.”
Met dank aan (organisatie van de praktijkdag spelen): www.speelplan.nl
Kennis maken met Speelplan? Zij zijn deze week (5 + 6 oktober) aanwezig op de Vakbeurs Openbare Ruimte in de Jaarbeurs Utrecht.