De Keynote Speaker van de Nationale Toerisme Top, Signe Jungersted (Group NAO), gaf tijdens haar presentatie al aan: “Toerisme is niet los te koppelen van andere maatschappelijke vraagstukken. Veel toeristische bestemmingen willen de herstart van het toerisme duurzamer laten plaatsvinden.” Toerismedeskundige Jan van der Borg noemde dat een naïeve benadering: “Op dat gebied zijn we het momentum al lang kwijt.”
Twee thema’s speelden een hoofdrol in de Nationale toerisme Top:
- Duurzame herstart van toerisme
- Belang van de bewoners bij toeristische ontwikkeling
Zie ook: In 2021 nóg minder internationale bezoekers verwacht dan vorig jaar
Hoe komt de toeristisch recreatieve sector uit de coronacrisis?
Bij de start van het congres werd aangekondigd dat deze Toerisme Top was bedoeld om te bekijken hoe de recreatie en toerisme zich kan herstellen van de coronacrisis. NBTC directeur Jos Vranken schetste een realistisch beeld: “Het herstel in de sector is zeer gedifferentieerd. Er zijn nog veel bedrijven en organisaties die nog lang niet terug zijn op het oude niveau. Denk bijvoorbeeld aan het zakelijk toerisme. Per saldo slaat de balans nog altijd negatief uit. Gerichte steun vanuit de overheid is dan ook nodig om relevante partijen in onze sector dor de coronacrisis heen te helpen.”
Kees Klesman van de Club van Elf (24 grotere dagrecreatieve bestemmingen) gaf aan dat zijn achterban weer voorzichtig tekenen van herstel ziet. “Er is inmiddels al veel aandacht geweest voor onze economische situatie. Waar ik ook aandacht voor wil vragen is de maatschappelijke functie van de vrijetijdsbedrijven. Mensen moeten zo nu en dan stoom kunnen afblazen en hun gedachten kunnen verzetten. Daarin speelt de recreatiesector een belangrijke rol. Wij hebben daarmee ook een belangrijke maatschappelijke waarde in het welzijn van de mensen, die te vaak onderbelicht blijft.”
Duurzaam herstel van recreatie en toerisme
Bij het maken van herstelplannen voor recreatie en toerisme is ook nagedacht om steun voor het bedrijfsleven te koppelen aan duurzame voorwaarden. Of dat ook gaat lukken? Uit een peiling in de zaal, veelal vertegenwoordigers van binnenlandse toeristische bestemmingen, bleek dat ruim 90% van de aanwezigen volgend jaar weer plannen heeft om naar het buitenland op vakantie te gaan. Jan van der Borg, toerismeprofessor aan de universiteit van Leuven was sceptisch over de duurzame plannen: “Ik zie bij de consumenten en de ondernemers een sterke drang om snel weer terug te keren naar de situatie van vóór corona. We zijn echt het momentum voor een duurzame herstart aan het verliezen. Waar we ons nu nog op kunnen richten zijn de kleine stapjes in de goede richting. Zo zien we dat mensen inmiddels gewend zijn om hun reizen doordachter te plannen. Daar kun je opcvoortbouwen door ook het element duurzaamheid onder de aandacht te brengen.”
In een sessie over veranderend bezoekersgedrag kwam ook de duurzame herstart uitgebreid aan bod. Veel toeristische destinaties hebben de ambitie om te verduurzamen. Heleen Huisje van Visit Brabant wist het dilemma tussen de duurzame ambities en de weerbarstige praktijk goed te verwoorden: “Iedereen wil de duurzame toerist als primaire doelgroep – en het liefst dan nog de deelgroep met de hoogste bestedingen. Dat is niet realistisch. Bovendien moet je je afvragen wie die ‘duurzame toerist’ eigenlijk is? Ik ken maar weinig bezoekers die op zoek zijn naar een duurzame beleving. Dat moet dus geen doel op zich worden. Wel kun je duurzaamheid inbouwen in je hele keten van aanbod. Dat wordt zeker op prijs gesteld.”
Bewonersbelangen voorop
Een thema dat ook steeds luider doorklinkt in de recreatiesector is de relatie van toeristische ontwikkelingen met de belangen van de bewoners in een streek of stad. In Amsterdam is deze beweging al langer gaande. Geerte Udo van Amsterdam & Partners verwoord de visie in de hoofdstad: “Een bezoeker moet waarde toevoegen aan de leefwereld van de bewoners. Voor onze organisatie zijn de stadsbewoners dan ook een belangrijke doelgroep van onze activiteiten.” Over de hervorming van het uitgaansleven is de visie: “We willen een hoogstaand nachtleven wat verrijkend is voor de stad.”
Ook vanuit andere Destinatie Marketing Organisaties (DMO’s) horen we dat de belangen van bewoners steeds vaker centraal worden gesteld bij toeristische ontwikkelplannen. De promotie van een regio moet zich richten op bezoekers die goed aansluiten bij de regionale cultuur. Het liefst dient het toerisme ook een meerwaarde te bieden voor een streek of regio. Voor sommige regio’s is die meerwaarde bijvoorbeeld het instandhouden van voorzieningen die zonder toeristen zouden verdwijnen. Niet langer word het adagio ‘De klant is koning’ centraal gesteld. De trend (vooral bij DMO’s en overheden) is dat toeristische ontwikkelingen steeds meer ten dienste komen te staan van de bewoners in de regio.
Met dank aan (organisatie van de Nationale toerisme Top): NBTC