Op zaterdag 9 oktober is de Floriade officieel afgesloten. Het aantal bezoekers kwam uit op 685.185; en dat is ver onder de vooraf geprognosticeerde 2 miljoen bezoekers. Criticaster Hans van Driem komt uit op een rekening van ruim 200 miljoen voor Nederlandse belastingbetalers. De financiële tegenvaller komt grotendeels voor rekening van de gemeente Almere.
Het afsluitende persbericht van de Floriade probeert de aandacht nog richting de mooie groene doelstelling te dirigeren met als kop ‘Almere toonde urgentie voor de Groene stad van de toekomst.‘. Maar in de media wordt vooral gesproken over het debacle en de enorme openstaande rekening. Ook Floriade CEO Hans Bakker moest in zijn slotspeech toegeven dat de Floriade financieel wordt bestempeld als ‘niet succesvol’.
Waar ging het mis?
Een van de criticasters vanaf het begin is Hans van Driem. Hij weet waar hij het over heeft, want hij organiseerde in 1992 de Floriade in Zoetermeer en is in zijn lange carrière bij diverse recreatiebedrijven en instanties (o.a. directeur NBTC) betrokken geweest. In een gesprek noemt noemt hij enkele kritisch lessen die we uit deze editie van de Floriade kunnen leren:
- De doelstelling; mensen iets leren over een groene leefomgeving. Op zich is dat een waardevolle bijdrage aan de samenleving. Maar er is door de hele overheid zo’n € 200 miljoen aan belastinggeld in geïnvesteerd. Voor dat geld had je veel beter en effectieve andere media kunnen inzetten. Een Expo is daarvoor gewoon veel te duur. Het bedrag van 200 miljoen Euro kom ik in de kranten niet tegen, want daarin wordt alleen gesproken over de kosten van het Expobedrijf zelf. Ik heb een overzicht gemaakt van alle investeringen die betaald zijn met belastinggeld van gemeentes, provincies en de rijksoverheid, en dan is 200 miljoen nog conservatief berekend.
- Er is een veel te dure locatie gekozen. Het gebied werd doorsneden door een snelweg waardoor dure investeringen nodig waren. Ook het bouwrijp maken van de grond (de polder bleek veel te drassig.) is erg duur geweest. De woningbouwplannen zijn er pas later bijgehaald om de businesscase te onderbouwen.
- De oppervlakte van 60 ha was veel te groot om er een aantrekkelijk park van te maken. Zeker met de relatief lage bezoekcijfers oogt het park vaak te leeg. De rechte wegen in het ontwerp hebben dit gevoel van een te rustig park nog verder versterkt. Dit park is aangelegd door een stedenbouwkundige. Een ontwerper van attractieparken zou de wegen en paden laten kronkelen zodat je achter elke bocht weer iets nieuws kunt ontdekken.
- Het thema ‘Greening’ werd van harte ondersteund vanuit de overheid. Maar het is geen geschikt thema voor (massa) entertainment.
- In een vroeg stadium haakte de snijbloemensector af. Voor de aantrekkelijkheid van de Floriade was dit een enorme aderlating. Er zijn in totaal 50% minder inzendingen uit de tuinbouwsector geweest; een verschraling van het aanbod. Voor veel buitenlandse bezoekers zijn bloemen de grootste trekpleister van de Nederlandse tuinbouw. Uit de eerste recensies van Aziatische bezoekers bleek dat zij teleurgesteld waren dat er te weinig bloemen zichtbaar waren.
- Het kaartenhuis van de sponsoring stortte in een vroeg stadium in. Een van de grootste sponsors vaan eerdere edities was De Rabobank. Zij deden dit jaar niet mee – en lieten dat al in 2012 weten. In hun kielzog besloten ook veel andere, vooral financiële, partijen om niet mee te doen.
- Vanaf het begin werden er al vraagtekens gezet bij de entreeprijs van De Floriade. Tijdens de start kostte een kaartje € 35,00. (en € 17,50 voor een parkeerkaart) Dat komt in de buurt van De Efteling (tussen de € 38 en € 46), maar je krijgt er veel minder voor terug. Ook voor de parking moest nog fors betaald worden. Later (te laat) zijn deze prijzen fors teruggeschroefd.
- Tot slot noemt van Driem nog een volgende tegenvaller die de Floriade nog te wachten staat: “Veel van de infrastructuur is veel te kwetsbaar aangelegd. Ik betwijfel of de mooie paden de ontmanteling van De Floriade gaan overleven. Dan maak je opnieuw kosten die niet van toren waren ingepland.
Had de gemeente al eerder de Floriade af moeten gelasten? Van Driem : “Het is Verbazingwekkend om vast te stellen dat de Gemeente Almere, ondanks alle waarschuwingen twee keer de kans heeft laten lopen om te stoppen met de Floriade toen het financiële debacle al duidelijk zichtbaar werd.
- De eerste keer was in 2015/2016 toen het Rapport Veerman en met name het PWC-rapport de grote risico’s van de Floriade aan het licht brachten.
- De tweede keer was in juni 2020 toen men midden in de Corona epidemie, zonder gezichtsverlies en minimale kosten de Floriade had kunnen afblazen.”
Was dit de laatste Floriade in Nederland? Van Driem: “Het concept zoals nu in Almere, met een expo voor een half jaar, is niet voor herhaling vatbaar. Je zou wel kunnen kijken naar een vaste locatie die je elke tien jaar tijdelijk uitbouwt naar een wereldtentoonstelling. Dan zijn de investerings- en exploitatiekosten veel lager.”
Meer informatie:
- www.floriade.com/nl/
- De totale kosten Floriade 2022 voor de Nederlandse belastingbetaler (door Hans van Driem)