In Nederland zijn er inmiddels 120 gebieden ‘aangewezen’ als Natura 2000 gebied. Hiermee wordt, in Europees verband, de biodiversiteit beschermd. Het lijkt voor veel ondernemers binnen zo’n gebied een ver-van-mijn-bed-show. We vroegen juridisch deskundige Eelco de Jong, van advocatenkantoor De Jong en Van Leeuwen, wat de gevolgen zijn van zo’n ‘aanwijzing’.
Kan de aanwijzing, bij normale bedrijfsvoering, voor structureel andere omstandigheden zorgen?
De Jong: “Het moet geen ver-van-mijn bedshow zijn van ondernemers. Een aanwijzing van een gebied als Natura-2000-gebied zorgt zonder meer voor beperkingen. Zo’n aanwijzing geschiedt uitsluitend en alleen op ecologische gronden. Sociaal-economische aspecten bij wel of niet aanwijzen spelen geen rol. Het procederen tegen zo’n aanwijzing levert dan over het algemeen ook niet veel op. Indien een gebied eenmaal is aangewezen geldt voor projecten maar ook voor andere handelingen (denk aan – bijvoorbeeld – een activiteit als een vuurwerkshow of kitesurfen) een vergunningplicht. Naast dat het administratieve belasting is, is het ook niet zeker dat je de toestemming voor het project of de handeling krijgt. In zoverre kan het zorgen voor structureel andere omstandigheden. Waar je als ondernemer – meer dan de aanwijzing zelf – druk over moet maken is het beheerplan. Activiteiten die zijn opgenomen in het beheerplan zijn vrijgesteld van de vergunningplicht.”
Verandert er sowieso iets aan de manier waarop ondernemers binnen zo’n natuurgebied hun onderneming kunnen uitvoeren of (in de toekomst) willen aanpassen of uitbreiden?
De Jong: “Allereerst een opmerking: je vraagt of er voor ondernemers iets verandert indien zij onderneming hebben in het gebied maar ook ondernemers met een onderneming buiten het aangewezen gebied kunnen te maken krijgen met de aanwijzing. Als – kort gezegd – je door je uitbreiding of door wijziging van je activiteiten effecten teweegbrengt op de beschermde waarden in het gebied dan zul je – tenzij kan worden uitgesloten dat deze effecten significant zijn – een zogenaamde passende beoordeling moeten maken. Je moet ter relativering beseffen dat niet alles wat een ondernemer doet niet meer kan of slechts onder voorwaarden kan. Als een gebied is aangewezen in verband met het voorkomen van – bijvoorbeeld – een bepaald plantje zal het houden van een vuurwerkshow in de nabijheid van het gebied geen probleem opleveren maar het onttrekken van grondwater kan wel een probleem opleveren. Is een gebied juist aangewezen in verband met een soort die zeer gevoelig is voor licht en geluid zal een vuurwerkshow problemen opleveren en het onttrekken van grondwater niet. Het is altijd precies kijken: wat is activiteit en wat zijn effecten van die activiteit op de aangewezen habitats en soorten.”
Als er (voor de toekomst) negatieve consequenties voortkomen uit dit besluit, kun je daar dan nu al tegen ageren?
De Jong: “Je kunt rechtsmiddelen aanwenden tegen het aanwijzingsbesluit. Hoewel ik niet wil uitsluiten dat het zinvol en succesvol kan zijn, heb ik in alle eerlijkheid het ondernemers nog niet geadviseerd. Doorgaans blijkt dat men energie beter kan richten op beheerplannen. Daar is veel meer winst te behalen.”
Hoe pak je een bezwaarprocedure aan.
De Jong: “Mocht je toch bezwaar – of beter gezegd – een zienswijze willen indienen dan volstaat het schrijven van een eenvoudige brief. Er gelden geen vormvereisten en het kost geen geld. Het enige dat je goed in de gaten moet houden: wees op tijd. In zoverre is het verstandig de brief aangetekend te verzenden. Je hebt zes weken de tijd om een zienswijze in te dienen. Doe je het na 6 weken dan ben je te laat en wordt je zienswijze niet meer meegenomen. Inhoudelijk moet je weten dat verhandelingen over welke gevolgen de aanwijzing voor je bedrijf heeft geen winst zal betekenen: slechts ecologische overwegingen spelen een rol bij de aanwijzing.”
Met dank aan:
Eelco de Jong, advocaat. O.a. gespecialiseerd in R.O., recreatie, natuur en milieu
www.dejongvanleeuwen.nl
Meer informatie over Natura 2000: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/natuur/natura-2000
Wie zich verder in dit onderwerp wil verdiepen, wijzen we graag op:
Cursus recreatieontwikkeling en ruimtelijke ordening, op 3 oktober
Cursus Natuur en Ruimte, op 14 november (ook specifiek over Natura 2000)