Bij het woord ‘attractie’ wordt vaak meteen gedacht aan een pretpark. In feite betekent ‘attractie’ veel meer; alles wat structureel recreatief bezoek aantrekt. Diverse recreatiebedrijven meten hun bezoek. Maar hoe zit dat met de natuur? Het is waarschijnlijk de grootste attractie van Nederland, maar dat wordt nauwelijks bijgehouden met (bezoek)cijfers.
Voor musea, attractieparken en dierentuinen is het natuurlijk veel makkelijker om bezoekcijfers te registreren. Via een registratie van entreetickets of een teller bij de ingang plaatsten we onlangs al een overzicht over 2016 van de meeste grote attracties in Nederland
Bezoek aan de natuur
Natuurgebieden zijn bijna allemaal vrij toegankelijk en hebben vaak meerdere ingangen. Registratie van het aantal bezoekers is dan ook lastig. (en wordt dus ook niet consequent geregistreerd.) Nationaal Park de Hoge Veluwe is een uitzondering op de regel en heeft dankzij de betaalde entree wel zicht op het aantal bezoekers. Ook de Waterleidingduinen maken een gecalculeerde inschatting omdat de bezoekers daar een kaartje of abonnement moeten kopen. Een andere indicator wordt gevormd door het bezoek aan bezoekerscentra van de diverse natuurorganisaties. Die hebben we ook opgevraagd.
NP De Hoge Veluwe
Nationaal Park De Hoge Veluwe ontving in 2016 546.000 bezoekers. Dat is minder dan de 578.000 uit 2015 of de 581.701 uit 2014. In een persbericht meldt de organisatie dat het aantal bezoekers voor 2016 was begroot op 530.000; en dan vallen de cijfers weer mee. Het Bezoekerscentrum met informatie over de natuur, cultuur en historie van het Park kreeg 320.000 bezoekers over de vloer. In 2015 kreeg het bezoek nog een extra impuls dankzij het Van Gogh jaar waarin museum Kruller Muller (gelegen in het Park) een actieve rol speelde. Het Nationale Park De Hoge Veluwe is voor haar voortbestaan vrijwel geheel afhankelijk van betalende bezoekers.
Voor de toekomst zijn de plannen van NP De Hoge Veluwe ambitieus: “Het Nationale Park De Hoge Veluwe streeft ernaar om geleidelijk aan te groeien naar 600.000 bezoekers in 2020.” Onderdeel van de groeistrategie is de bouw van een nieuw bezoekerscentrum. Op de website staat een oproep om een nieuw bezoekerscentrum te steunen want: “Het huidige bezoekerscentrum midden in het Park voldoet niet meer. Ook het bezoekersrestaurant is gedateerd. De voorzieningen vormen geen eenheid met het landschap.”
Meer informatie: www.hogeveluwe.nl
Waterleidingduinen
De Waterleidingduinen trekken al jaren ‘rond de 1 miljoen betalende bezoekers’. Hier wordt gebruik gemaakt van kaartautomaten bij de ingang en abonnementen. Bezoekers van het gebied hoeven geen entreepoortje te passeren en kunnen onderweg gecontroleerd worden. Het aantal bezoekers kan daardoor wat minder nauwkeurig worden gemeten, maar een inschatting is wel prima mogelijk. Afgelopen jaar kreeg het gebied veel media-aandacht rondom de discussie over het afschieten van damherten. De overbevolking door damherten zorgt er voor dat bezoekers altijd veel van deze prachtige grote dieren te zien krijgen. Het bezoekerscentrum in het gebied trok in 2016 56.485 bezoekers. Rondom de Waterleidingduinen zijn horecabedrijven gevestigd die vaak ook als startpunt worden gebruikt.
Meer informatie: https://awd.waternet.nl
Bezoekerscentra Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer
Bij zowel Staatsbosbeheer als Natuurmonumenten kregen we te horen dat het best lastig is om het bezoek aan natuurgebieden te monitoren. Er is in 2015 wel een onderzoek uitgevoerd door NBTC NIPO waarin bezoekcijfers van natuurgebieden van Gelderland, Drenthe en Brabant zijn ingeschat. Binnen de natuurgebieden zijn de bezoekerscentra vaak de drukst bezochte plekken en de startplaats voor een bezoek aan een natuurgebied. Beide natuurorganisaties konden wel op een rijtje zetten hoeveel bezoekers er in hun grootste centra werden geregistreerd:
Bezoekerscentra van Staatsbosbeheer (2016):
- Schoorlse Duinen: 314.636
- De Pelen: 154.410
- Drents-Friese Wold: 141.223
- Sallandse Heuvelrug: 139.402
- Boomkroonpad: 116.005
- Weerribben: 97.543
- Almeerderhout: 65.437
Bezoekerscentra Natuurmonumenten (2015):
- Veluwezoom: 200.000
- Brunssummerheide: 136.595
- Gooi en Vechtstreken: 127.430
- Wieden: 85.000
- Oisterwijk: ca 75.000
- Tiengemeten: 42.200
- Nieuwkoop: 18.000
Enkele bezoekcijfers van natuurgebieden uit het NBTC NIPO onderzoek 2015 (De bezoekersaantallen zijn gebaseerd op het aantal unieke bezoekers per gebied in de periode tweede helft november 2014 tot tweede helft november 2015.):
Gelderland:
- NP Veluwezoom: 1.459.000 bezoekers
- Natuurgebied rondom Nunspeet: 785.000
- Natuur rond Ugchelen en Hoenderloo: 728.000
Drenthe:
- NP Dwingelderveld: 609.000
- Drents Friese wold: 469.000
- Bossen Gieten Borgen: 353.000
Noord-Brabant:
- Loonse en Drunense Duinen: 1.209.000
- De Biesbosch: 790.000
- Mastbos en Markdal: 514.000
In een eerder artikel besteden we ook al aandacht aan natuur/recreatiegebieden van Leisurelands (8% meer bezoek in 2016)