Het Jubileumcomplex in Zoo Antwerpen – naast het Centraal Station– wordt grondig aangepakt, om dierenwelzijn én de bezoekersbeleving te verhogen. In het beschermde gebouw wordt een ruimere nieuwe bestemming voor tijgers, sneeuwluipaarden, brilberen en zeeleeuwen gecreëerd. Bovendien breidt het promenadenetwerk, met prachtige uitzichten op de dierentuin, uit.
Het Jubileumcomplex heeft al een lange staat van dienst in ZOO Antwerpen. Van de hand van architect René Grosemans werd het gebouw in naoorlogse wederopbouw in ‘68 opgetrokken. Het opzet: een gelaagd landschap dat de wand vormt van een vallei in de ZOO en zorgt voor een buffer met het Centraal station. Na vijftig jaar is het tijd voor een grondige opfrisbeurt. En met grondig, bedoelt ZOO Antwerpen ook écht grondig. In functie van het welzijn voor de dieren, een topprioriteit voor de ZOO, is samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed een mooi en ruim toekomstplan uitgetekend. De bezoeker krijgt op zijn beurt meer te zien en kan vanop de eerste rij meegenieten van heel wat nieuwe vergezichten en belevingen.
Open zeeleeuwenverblijf: neuzen in de wind
De verbouwing van het complex is het finale puzzelstuk dat gelegd wordt in de uitvoering van het masterplan voor ZOO Antwerpen. “We zijn fier en blij dat we eindelijk kunnen starten aan de laatste rechte lijn van de totale opwaardering van onze dierentuin”, zegt Dries Herpoelaert, algemeen directeur van ZOO Antwerpen. De grootste structuur van het gebouw blijft, mits aanpassingen, wel bestaan. Het meest rechtse zijgebouw waar de zeeleeuwen tot nu achter de schermen leven, gaat tegen de vlakte en maakt plaats voor buitenverblijven in open lucht. Voorts gaat het dak van het gekende binnenbad er gedeeltelijk af. Sommige stukken, zoals de gekende rode dakspanten, zijn beschermd. “Maar we willen dat de dieren kunnen genieten van natuurelementen als zon, wind en regen”, vertelt Mathias Papies, curator zoogdieren. “De tribune is eveneens beschermd, maar ze wordt anders aangekleed. De bezoeker zal zich aan de Californische kust wanen, de natuurlijke habitat van de zeeleeuwen.” Het huidige binnenbad wordt met een glazen wand met 1 meter verhoogd zodat de dieren tot 4 meter diep kunnen zwemmen. Dat is beter voor hen én de bezoekers zien meer. Nog een grote aanpassing: de gebogen voorgevel van het Aquaforum krijgt een glazen doorkijk naar de tuin. ZOObezoekers genieten zo vanuit het gebouw van de prachtige natuur en de seizoenen in de ZOO. Het geheel sluit naadloos aan op het dakwandelpad Skywalk, vooraan rechts in de ZOO. “Zo zijn de sierlijke zwembewegingen van de zeeleeuwen ook vanop de skywalk te zien”, vertelt Papies.
Het Nocturama – in zijn huidige vorm – verdwijnt. “De dieren krijgen een nieuwe thuis in een andere dierentuin, of in ZOO Planckendael. We kiezen bewust voor minder diersoorten en meer ruimte voor een beperkter aantal, in functie van dierenwelzijn. De jaguar en het luipaard op leeftijd krijgen een mooie oude dag achter de schermen in ZOO Planckendael en krijgen daar de beste zorgen.”
visualisatie (Bold Architecten) Leeuwenverblijf na de verbouwing 
Leeuwenverblijf – huidige situatie
Grote kattensoorten
In het nieuwe ontwerp geeft ZOO Antwerpen veel ruimte aan twee grote kattensoorten. Amoertijgers vertoeven er op het eerste niveau in een Siberisch landschap met berkenbomen en dwergsparren. De sneeuwluipaarden leven op het hogere plateauniveau in het Himalayagebergte, met veel rotsen, grassen en kruiden. In totaal komen er drie buitenruimtes met natuurlijke schuilplekken op 2 400 m². Via een helling die het gelijkvloers verbindt met het eerste niveau klimmen de dieren in een canyon met een riviertje. “Bezoekers kunnen over de canyon wandelen via een verbinding, gedeeltelijk uit glas, en hebben zo een prachtig zicht op de dieren.” Door de vier aparte verblijven is ZOO Antwerpen op termijn in staat met één van de twee bedreigde soorten te kweken, want kweekkoppels kunnen apart gezet worden, zoals een moeder met haar eventuele welpjes. “De nood en het advies van de coördinatoren van het Europese kweekprogramma zal later uitwijzen met welke soort dat zal gebeuren. We kiezen bewust voor bedreigde grote katten en creëren zo meer bewustzijn én we houden de soort in stand.”
Het wandelpad op het laagste niveau wordt deels overdekt. “De bezoeker blijft beschermd tijdens regenweer. Er is ook tijd om te onthaasten op een rustpunt met banken, sculpturen van dieren waar iedereen bij kan poseren. Ook daar nog een speciale eyecatcher: de luifel boven het rustpunt is gedeeltelijk toegankelijk voor bezoekers zodat ze mooie foto’s kunnen nemen met een adembenemend zicht op de leeuwen, de tijgers, de sneeuwluipaarden en het leeuwengazon.”
Timing
In oktober wordt het hele complex ontruimd. Om dieren in de omgeving, zoals de brilberen, niet te veel hinder te laten ondervinden van de werken, kregen ze tijdelijk een nieuwe stek. “Ofwel gaven we ze een nieuw onderkomen in de ZOO of Planckendael, achter de schermen voor sommigen weliswaar, of ze kregen onderdak in een andere dierentuin.” De zeeleeuwen bleven wel in de ZOO. Alle zeehondjes verhuisden van het buitenbassin naar de pelikanenvijver. Mits wat aanpassingen is dat een perfecte plek voor hen. De zeeleeuwen kregen het grote bassin van de zeehonden.”
Cijfers:
- totale oppervlakte Jubileumcomplex: 3 330 m²
- totale oppervlakte grote katten: 2 400 m²
- sneeuwluipaard(en): 1 200 m²
- tijger(s): 1 200 m²
- oppervlakte zeeleeuwen: 430 m² (binnen + buiten + quarantaine)
- hoeveelheid zout water: 1 775 m³
- open dak zeeleeuwen: 245 m²
- verrassingszone: +- 500 m²
Meer informatie: www.zooantwerpen.be/nl/