De museumsector is volop in ontwikkeling. Naast de traditionele exposities is er ook vraag naar een meer interactieve en immersieve kunstbeleving. Er is ook een verschil tussen generaties. Waar ouderen gericht afkomen op een specifiek aanbod, is er bij de jongere generatie vooral sprake van ‘nieuwsgierigheid’. Dat blijkt uit de resultaten van het eerste grootschalige Europese onderzoek naar de publiekstevredenheid van musea.
In totaal werden meer dan 51 000 bezoekers van 150 musea in 6 landen (België, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Italië) bevraagd. De grootste respons kwam uit Vlaanderen, Nederland en Duitsland. De meeste respondenten waren content over hun museumbezoek: meer dan 91% zegt ‘tevreden’ of zelfs ‘zeer tevreden’ over hun bezoek te zijn.
“Ook op de verschillende deelaspecten scoren de musea zeer positief”, vertelt Annick Schramme, professor cultuurmanagement op UAntwerpen. “92% van de bezoekers geeft bijvoorbeeld aan ‘(zeer) tevreden’ te zijn over de vriendelijkheid van de medewerkers. Ook vinden ze het personeel makkelijk aanspreekbaar (91%), duidelijk aanwezig en zichtbaar in het museum (89%) en behulpzaam (88%). Tot slot wordt ook de expertise van de medewerkers hoog ingeschat (82%).”
Op het gebied van doelgroepen kennen de musea een heel eigen publiek. Zo’n 18% van de respondenten bezoekt een museum ‘in z’n eentje’. De grootste doelgroep zijn de stellen (35%), gevolgd door ‘met vrienden en bekenden’ (21%) of met de familie (19%) of ‘met de kinderen’ (15%) zijn ook relevante segmenten. Zo’n 26% van het Europese museumbezoek vind plaats als onderdeel van de vakantie. (toeristen)
Mentaal welzijn
Bevorderen musea ook het mentaal welzijn van de bezoekers? Om dat te meten, maakten de wetenschappers gebruik van het zogenaamde Impact Compass Model (ICM). “Die tool peilt naar het welbevinden van de museumganger”, legt Schramme uit. “Zo ontdekten we dat bezoekers musea ervaren als een veilige haven: een plek waar iedereen zich welkom en veilig voelt. Musea zetten mensen ook aan het denken en verruimen zo de blik van hun bezoekers.”
Het ICM geeft ook aan dat musea de creativiteit van de bezoekers stimuleren. Ze prikkelen de verbeelding en motiveren hen om nieuwe dingen te ontdekken. Ook op vlak van gemeenschapsvorming blijkt de rol van musea cruciaal te zijn.
Werkpuntjes
De Europese musea krijgen dus een goed rapport, al zijn er ook enkele verbeterpuntjes. Schramme: “Uit de resultaten van het ICM blijkt dat bezoekers musea minder als een ontmoetingsplaats ervaren. Op dat sociaal aspect zouden sommige musea dus nóg meer kunnen inzetten.”
“Ook misten de respondenten het om nieuwe vaardigheden te leren tijdens hun bezoek. Daar kan men op inspelen door het aanbod uit te breiden. Denk aan een meer interactieve kunstbeleving waarbij de bezoeker meer mag dan alleen kijken naar de collecties.”
Museum van de toekomst
Tot slot werd de museumbezoekers gevraagd om een blik op de toekomst te werpen: in een lijst met 32 opties konden ze aanduiden wat hun ‘museum van de toekomst’ moet bieden. In die peiling scoorden interactieve (43%) en immersieve (29%) ervaringen het hoogst, gevolgd door de steun aan jonge kunstenaars (26%), een duurzaam en milieuvriendelijk museum (25%) en het museum als een plek om anderen te ontmoeten (24%).
Er liggen ook kansen voor een ‘digitaal museum’. Tot nu toe waren er weinig respondenten die al eens een digitaal museum hebben bezocht, maar de eerste ervaringen zijn wel positief. Een digitaal museum kan een meerwaarde bieden aan het fysieke museum.
Technologische ontwikkelingen sluipen de museumsector binnen, maar worden nog niet massaal omarmd. In Europa maakt 7% gebruik van een audio tour en 4% installeert de museum-app. In Nederland liggen deze cijfers net wat hoger dan het Europese gemiddelde, respectievelijk 17 vs 13%. In Nederland wordt weer relatief weinig gebruik gemaakt van een rondleiding door en deskundige (4% tegenover 12% in Europa). Op het gebied van marketing en ticketing is de adoptie van nieuwe technologieën al weer een heel stuk verder gevorderd. Ruim de helft van alle tickets wordt online geboekt.
Deze museumstudie is een samenwerking tussen Sentomus en de Universiteit Antwerpen. “Verschillende leeftijdsgroepen, achtergronden en geslachten hebben uiteenlopende behoeften”, besluit Schramme. “Die met elkaar combineren wordt een interessante uitdaging.”
Het onderzoek is bijzonder uitgebreid en bevat een schat aan informatie over doelgroepen, mediagebruik, consumentenwensen en verschillen per herkomstland. Ook thema’s als vervoer, toegankelijkheid, personeel, kindvriendelijkheid, prijsniveau en verdien/servicemodellen (restaurant en museumshop) komen aan bod.
Toevoeging redactie Pretwerk.nl – die het rapport heeft ingezien.
Bron: Universiteit Antwerpen