Onlangs besteedde het SBS-programma ‘smerige zaken’ aandacht aan het mogelijke gezondheidsgevaar van kattenpoep in zandbakken en zandondergronden. Hierin wordt gesteld dat het spelen in zandbakken en zandondergronden gevaarlijk is voor de gezondheid van spelende kinderen vanwege besmetting met de parasieten Toxocara en Toxoplasma. Ook voor zwangere vrouwen is er een risico, zowel voor de vrouw maar met name voor het ongeboren kindje.
De adviseurs van Speelplan doken eens wat dieper in dit onderwerp: “Wij kunnen ons goed voorstellen dat dit filmpje bij ouders en verzorgers vragen oproept. Maar in het filmpje wordt niet duidelijk aangegeven wat de daadwerkelijke kans is voor kinderen van het oplopen van klachten. Is het nu nodig om alle zandbakken en zandondergronden per direct te verwijderen? Dat lijkt wel de conclusie van Rob Geus.”
Naar aanleiding van dit item zijn er kamervragen gesteld door Koser Kaya van D66. De minister zegt in haar antwoord (pdf) dat de kans op besmetting relatief klein is: het aantal besmettingen is (op basis van onderzoek in 1996 en 2006) afgenomen. Het onderwerp zwangere vrouwen komt in haar antwoord niet aan bod. Het gevaar voor zwangere vrouwen op besmetting is waarschijnlijk groter bij het verschonen van de kattenbak.
Het meest belangrijk is, zoals de minister ook aangeeft, dat je rekening houdt met de hygiëne: zorg dat kinderen na het buitenspelen hun handen wassen. En natuurlijk is het zo dat ook de beheerders hun verantwoordelijkheid moeten nemen om zandbakken en zandondergrond regelmatig te zeven en te verversen. Zo houdt je de meeste problemen buiten de deur. Aafje Meijer, ontwerper speelruimte: “Wij kunnen de cuclusie van de minister alleen maar onderschrijven!”
Wat kan een beheerder doen om de risico’s nog verder te beperken?
Bij zand op speelplekken heb je te maken met zandbakken en zandondergronden onder toestellen.
De zandbakken kunnen gemakkelijk worden afgesloten. Dit kan gebeuren door middel van een deksel, zeil of een fijnmazig net. Je ziet ook wel netten met grove mazen, maar deze netten dienen dan wel strakgespannen te worden, zodat het net op het zand ligt. Belangrijk is wel dat de beheerder let op de beluchting van het zand: wanneer je een zandbak helemaal afsluit zonder dat er lucht bij kan komen, dan het zand ook niet opdrogen wat weer voor andere problemen kan zorgen.
Zandondergronden onder speeltoestellen zijn niet af te sluiten. Dan zou het namelijk betekenen dat ook het toestel moet worden afgesloten. De minister zegt in het antwoord op de kamervragen dat ouders hun kinderen niet met het zand onder een toestel moeten laten spelen. Dat is volgens ons in de praktijk niet haalbaar. Juist ook het zand onder een speeltoestel (bijvoorbeeld een zandtakeltoestel met klim/glijmogelijkheid) is een speelaanleiding voor de kinderen! In deze situaties adviseren wij het zand met enige regelmaat te zeven / aan te vullen / te vervangen. Onder toestellen waar je als beheerder moeilijk bij kunt komen (bijv lage speelhuisjes) is het dan ook minder handig om zand te gebruiken.
met dank aan:
Aafje Meijer, ontwerper speelruimtes
Speelplan, de adviseurs voor beter spelen