Verdienmodel jachthavens onder druk

Bij een groot deel van de Nederlandse jachthavens staat het verdienmodel onder druk. Dat blijkt uit de branchemonitor van de Rabobank die vandaag is verschenen. Ondanks het mooiste en grootste vaarnetwerk ter wereld verdampen de wachtlijsten en staan de bezettings­graden onder druk. Enerzijds komt dit doordat het aantal ligplaatsen harder is gegroeid dan de vraag, anderzijds neemt het botenbezit af, veroudert de vloot en vergrijst de doelgroep.

Jachthavens moeten dingen anders doen en andere dingen doen. Nieuwe doelgroepen aanboren is daarbij van groot belang. Van aanbodgedreven naar vraaggedreven werken vraagt een cultuuromslag en stelt andere eisen aan de ondernemers, die een professionaliseringsslag moeten doormaken.

Enkele feiten en cijfers

• – Het aantal boten is gedaald naar 520.000; 200.000 in het water en 320.00 op de wal.
• – Van de 200.000 vaartuigen in het water, ligt ca. 80% in jachthavens en ca. 20% in sloten.
• – Van de 320.00 vaartuigen op de wal worden een kleine 200.000 nog actief gebruikt.
• – Momenteel staan er tussen de 30.000 – 32.000 boten te koop in Nederland.
• – Van de botenbezitters is ruim 50% ouder dan 60 jaar.
• – Verschuiving van bezit van grote kajuitboten naar de veel kleinere sloepen.
• – Jaarlijks wordt ca. 600.000 keer een boot gehuurd.
• – Nederland telt ruim 1000 jachthavens met meer dan 20 ligplaatsen.
• – Circa 500 havens commercieel geëxploiteerd, 450 verenigingshavens en 82 overheidshavens.
• – Het aantal ligplaatsen voor pleziervaartuigen in jachthavens is toegenomen tot 174.000.
• – De bezettingsgraad is bij veel jachthavens gedaald onder de kritische grens van 90%.

Fundamentele veranderingen in de sector
De watersportsector wordt op dit moment geconfronteerd met diverse fundamentele veranderingen die een grote impact op jachthavens hebben. Zo zal op middellange termijn het botenbezit structureel afnemen. Deze afname betreft met name de belangrijkste huidige doelgroep, de senioren met grote kajuitboten. Op de grootste verkoopsite voor gebruikte boten (www.botentekoop.nl) en diverse andere verkoop platforms staan nu al naar schatting dertigduizend tot tweeëndertigduizend boten te koop. Ruim zes procent van de bestaande vloot. Volgens verkoopmakelaars én brancheorganisatie HISWA is de markt van kopers echter sterk opgedroogd, vinden beperkt transacties plaats, staan de prijzen onder druk en is de verkooptijd van jachten zeker verdubbeld. Gevolg is dat boten momenteel blijven liggen waar ze liggen en zo het probleem verhullen.

Rabobank ziet in de branche zes dominante ontwikkelingen:

1. De trend ‘hebben maar niet houden’
2. Toenemende vergrijzing
3. Ook de vloot ‘vergrijst’
4. Hoge drempel voor nieuwkomers
5. Pricing staat niet in verhouding tot kosten
6. Toename aanbod

Toekomst: professionele aanpak en onderscheidend vermogen
Ondanks de moeilijke marktomstandigheden zijn er jachthavens die goede prestaties neerzetten. Een commerciële en professionele aanpak maakt daarbij het verschil. Naast het strak sturen op kosten en productiviteit speelt beleving een grote rol. Beleving hoeft niet direct gepaard te gaan met hoge extra investeringen. Door verstandig in te spelen op belangrijke trends kan een jachthaven zich beter onderscheiden.

Klinkende keuzes
Jachthavens moeten duidelijke keuzes maken waardoor een onderscheidend profiel ontstaat. Niet meer van hetzelfde, maar focus op waardecreatie in een bepaald segment. Als ondernemer kun je bijvoorbeeld kiezen voor profilering richting het topsegment, met veel luxe, comfort en service in de vorm van hoog niveau horeca, luxe overnachtingsmogelijkheden, exclusiviteit en full serviceabonnementen. In het verlengde hiervan kan ook de grote groep babyboomers die nu met pensioen gaat en actief vaart een interessante doelgroep zijn. Hun behoefte ligt op een vergelijkbaar, maar minder exclusief niveau. Vooral het ontzorgen en een gezonde levensstijl spreekt deze doelgroep aan. Jonge gezinnen vormen een derde doelgroep waarop ingespeeld kan worden, met aangepaste horeca, overnachtingsmogelijkheden, kindvriendelijke (speel)faciliteiten en eigen animatieteams. Maak het bezitten van een boot aantrekkelijk voor (nog) niet varende Nederlanders. Verlaag de drempel om ook in de boot te stappen door huurboten aan te bieden en te investeren in trainingen en opleidingen. Het initiatief ‘Havens à la Carte’ heeft ter inspiratie ruim vijftig haventypologieën uitgewerkt (www.havensalacarte.nl).

Met dank aan:
Sectorspecialisten Horeca en Leisure van de Rabobank
Meer informatie en hele sectorupdate jachthavens: www.rabobank.nl