Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft een Essay gepubliceerd waarin gekeken wordt naar de tijdsbesteding van ouderen in verschillende levensfasen. De insteek is positief; er wordt vooral gekeken naar de activiteiten die ouderen nog graag willen en kunnen ondernemen.
Het Essay, dat zich vooral richt op culturele activiteiten, zorgbehoeften en beleid, biedt ook inzichten waar recreatiebedrijven op in kunnen spelen. Het essay is wel heel erg gericht op één persona; meneer Pamuk, die lang niet het hele spectrum van ouderen vertegenwoordigt. Centraal staat een pleidooi voor zingeving en creativiteit.: “Naast de zorg voor de gezondheid vraagt het leven ook om plezier, betekenisvolle contacten en zinvol meedoen aan de samenleving.” Met culturele activiteiten worden niet alleen de hoogstaande cultuur genoemd, maar speelt nadrukkelijk ook de vrijtijdsbesteding in de vorm van muziek maken of zelf creatief bezig zijn, een rol.
De Derde Levensfase
Het Essay van het SCP borduurt voort op een eerder adviesrapport ‘De Derde Levensfase‘ (januari 2020) van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. Ook in dit rapport staan wetenswaardigheden waar ook recreatiebedrijven op in kunnen spelen. In dit rapport worden vier waarden genoemd waar beleid (red. of recreatief aanbod) op zou moeten inspelen:
- Het verlangen naar autonomie
- Het verlangen naar verbondenheid (1 miljoen van de 2,4 miljoen 65 plussers in 2018 was single)
- De behoefte ertoe te doen
- Het belang van linking (afstemmen van arrangementen op de waarden en mogelijkheden van het individu)
Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving
Terugkomend op het SCP Essay. Deze gaat van start met de conclusie dat de stereotiepe doelgroepen moeten worden losgelaten: “Vaste biografierollen als ‘de gepensioneerde’ met het Zwitserleven-pensioen en ‘de rustende oudere met verzorging in een instelling’ lijken achterhaald. In plaats van afgeschreven en weggeplaatst willen de hedendaagse ouderen actief zijn, meedoen in het maatschappelijk leven en van betekenis zijn voor anderen. Om rollen van betekenis in de samenleving te blijven spelen, ontwikkelen sommige gepensioneerden andere vaardigheden en levenshoudingen. Dit biedt ze een vorm van creatieve veerkracht voor moeilijker tijden van kwetsbaarheid.”
Het essay is te uitgebreid om in dit artikel helemaal te beschrijven. We maken een korte bloemlezing van enkele aangehaalde onderwerpen:
Hoe gaan mensen de extra levensjaren die ze gegund zijn doorbrengen? Na de pensionering ligt voor meer mensen in de nabije toekomst nog een leven van twee of drie decennia in het verschiet. De stijgende levensverwachting betekent dat ouderen gemiddeld langer vitaal zijn, maar ook langer kwetsbaar en afhankelijk.
Een derde van de 80-plussers bezoekt nog regelmatig een museum, een derde gaat naar toneel, muziekconcerten of andere podiumuitvoeringen en vier op de tien beoefenen zelf een kunstvorm. De kunstbeoefening door 80-plussers is tussen 1995 en 2007 bijna verdubbeld van ruim 20% naar bijna 40%.
Het aantal 75-plussers dat in een koor zingt neemt met het stijgen van de leeftijd geleidelijk af, maar het bespelen van een muziekinstrument blijft populair. Het beoefenen van beeldende kunst zoals schilderen neemt af met de leeftijd, maar 75-plussers tekenen nog evenveel als vijftigers en zestigers. Fotograferen en filmen doen 75-plussers veel minder dan de jongere leeftijdsgroepen
Meer informatie:
- www.scp.nl (Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving)
- www.raadrvs.nl De derde levensfase – het geschenk van de eeuw