In de zeer competitieve markt van de verblijfsrecreatie lukt het lang niet alle ondernemers om het hoofd boven water te houden. Steeds vaker wordt een oplossing gezocht in alternatieven zoals het toestaan van permanente bewoning of het huisvesten van buitenlandse werknemers. Dit brengt ongewenste ontwikkelingen met zich mee; zowel maatschappelijk als voor de recreatiesector in de regio. In dit derde artikel, in een serie van 4 over de opgaven in de verblijfsrecreatie, belicht Dirk van den Hombergh van ZKA Consultants deze problematiek en de achtergrondprincipes. #vierluik_verblijf
Sector verblijfsrecreatie is verzadigd
Hoe is het zo ver gekomen? Van den Homberg: “In de afgelopen jaren is het kwaliteitsbewustzijn van de toerist sterk toegenomen. Het vakantieverblijf moet het niveau van thuis overtreffen. Maar in plaats van investeren in vernieuwing en beleving kozen veel bedrijven de afgelopen jaren (helaas) vaak voor investeren in uitbreiding. De sector is hierdoor in de problemen gekomen: er is sprake van overcapaciteit.”
Uit cijfers van het CBS blijkt dat aanbod van accommodaties harder is gegroeid dan de vraag uit de markt. In het geval van kamperen is er zelfs een afname van het aantal kampeerders.
Het dilemma van de ondernemer
Dirk van den Hombergh: “Op bedrijfsniveau zorgt de regionale overcapaciteit regelmatig voor sterk negatieve effecten op de bezettingsgraad en de prijs. Als we daar ook nog de neergaande tendens van de kampeermarkt bij optellen, dan leidt dat tot een verslechterde bedrijfsvoering. De consequenties zijn steeds meer zichtbaar in de praktijk: ondernemers die creatief omgaan met de regels. Meer eenheden dan toegestaan of…een ongewenst gebruik.
Als een gezonde toeristische bedrijfsvoering niet meer mogelijk is, leidt dat vaak tot ongewenste maatschappelijke effecten: huisvesting van buitenlandse werknemers, permanente bewoning, criminaliteit, etc. Vanuit het oogpunt van de ondernemer is de keuze logisch en vaak absolute noodzaak: de gewijzigde inkomensstroom biedt meer zekerheid een continue en verzekerde geldstroom, minder personeel en minder marketinginspanning! Kortom; het voorkomen een faillissement. ”
Negatief effect op de regio
Een gewijzigde exploitatieopzet kan voor de ondernemer dan wellicht een oplossing bieden. Voor de regio ziet Van den Homberg de gevolgen somberder in: “Op regionaal niveau levert de aanpassing ontegenzeggelijke economische schade op. Een toerist geeft minimaal 4 maal zoveel uit dan een persoon die een accommodatie permanent bewoont. De economische spin-off neemt af en daar heeft vooral de lokale middenstand last van. Bovendien daalt de toeristische aantrekkelijkheid van de regio en bestaat de kans dat het toerisme in een neerwaartse spiraal terecht komt.”.
Integraal ingrijpen is noodzakelijk
Gebieden die van oudsher sterke vrijetijdseconomie hebben, zijn logischerwijs het kwetsbaarst. Hier treden als eerste ongewenste maatschappelijke effecten op en is stevig ingrijpen noodzakelijk! Niet alleen als het gaat om de structuur van het verblijfsrecreatief aanbod, maar ook op het gebied van openbare orde en veiligheid. Dit vraagt om een integrale aanpak, die vergelijkbaar is met de aanpak van achterstandswijken. Van den Homberg benadrukt de ernst van de situatie “Wij communiceren hierover vaak met onze collega’s van Seinpost Adviesbureau. Zij zijn gespecialiseerd in het oplossen van de sociale en maatschappelijke problemen in stedelijke gebieden. Wij concluderen dat dezelfde achtergrondprincipes spelen; de problematiek is vergelijkbaar. Dit vraagt om aandacht van alle betrokkenen: overheden, brancheorganisaties en ondernemers.”
Voor Van den Homberg is de oplossingsrichting duidelijk: “Er zijn fundamentele wijzigingen in de structuur van het verblijfsrecreatieve aanbod nodig, gebaseerd op marktgericht beleid. Daarnaast is een combinatie met restrictief beleid en handhaving noodzakelijk. Soms zijn zelfs harde ingrepen nodig op het gebied van openbare orde en veiligheid. En ja, het kan ook zijn dat justitie daar bij betrokken raakt. Dit lijkt één van de zwaarste opgaven in de verblijfsrecreatie, zeker gezien de huidige economische tijd. Juist nu is inzetten op (regionale) kwaliteit in de verblijfsrecreatie belangrijk om een hoogwaardig en ‘echt’ toeristisch aanbod te creëren of te behouden. Ongewenste maatschappelijke effecten moeten daarom worden aangepakt. Einddoel is een resultaat dat positief uitpakt voor de vrijetijdseconomie. Ondernemers zullen daar uiteindelijk sterker uitkomen!”.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met D. van den Hombergh, d.vandenhombergh@zka.nl, ZKA Consultants en Planners
Volg ZKA ook op Twitter: www.twitter.com/zka_leisure