Gemeenten mogen belasting heffen over personen die in de gemeente verblijven, maar niet in de gemeentelijke basisadministratie zijn ingeschreven. De achterliggende gedachte van deze toeristenbelasting is dat met de inkomsten de aanleg en onderhoud van ‘algemene gemeentelijke voorzieningen’ worden betaald die (mede) gebruikt worden door toeristen. De belasting wordt uitsluitend geheven op overnachtingen. Gebruik van dagattracties en horeca valt hier buiten. Een traditioneel systeem, tijd voor een fundamentele omslag?
Toeristenbelasting, een eerlijk systeem?
De vraag dringt zich op of het ‘traditionele’ systeem van toeristenbelasting – meer dan 70% van gemeenten heft deze belasting – wel eerlijk is. Immers, maar een deel van de bedrijven die een belang heeft bij toerisme en recreatie, wordt ingezet om deze belasting te innen en af te dragen: de verblijfsrecreatieve ondernemer. Horecabedrijven, dagattracties, e.d. blijven buiten beschouwing. Veel eigenaren die verblijfseenheden exploiteren ervaren dit als ‘scheef’ of ‘meten met twee maten’.
Prijsverhogend
Bennie Roelands van ZKA: “Het is logisch dat ondernemers afwijzend zijn over het heffen van toeristenbelasting. Het werkt ‘prijsverhogend’ en de inzet van de belastinggelden is voor ondernemers vaak niet inzichtelijk. Juist in dat laatste liggen de kansen.” Gemeenten mogen de geheven toeristenbelasting gewoon inboeken bij de algemene inkomsten en hoeven deze niet het kaartje ‘toerisme en recreatie’ mee te geven. Er zijn inmiddels gemeenten die goed inzichtelijk maken waar de gelden aan worden besteed, er zijn zelfs gemeenten die ondernemers mee laten denken en meebeslissen. Stapjes in de goede richting, maar is het genoeg?
Zonder toeristen geen toeristenbelasting!
Dat ondernemers graag mee willen denken over de bestedingen van de afgedragen gelden is logisch: Zij krijgen immers ook alle lasten van het innen van de belasting op hun bordje. Een toename van het aantal toeristische overnachtingen leidt tot een toename van de inkomsten uit toeristenbelasting of elk ander ‘belastingsysteem’. Draagvlak bereik je door te laten zien waarin je als gemeente investeert, vaak is dat meer dan de inkomsten uit toeristenbelasting. Voor de gemeenten is het van belang om draagvlak te creëren, of…gaat het om groei? Roelands: “Uiteindelijk gaat het om de lange-termijnontwikkeling van de sector. Natuurlijk is het van belang om te komen tot een eerlijker verdeling van de inning van gelden. Dat gaat om het systeem, maar de achterliggende gedachte is veel belangrijker: toeristenbelasting als aanjager voor de regionale (toeristisch-recreatieve) economie!”.
Toeristisch-recreatief aanjaagfonds
Bij ZKA Consultants & Planners vinden ze het belangrijk dat toeristenbelasting wordt geheven met een duidelijk doel, niet ‘omdat het nu eenmaal kan’. Van oudsher is toeristenbelasting bedoeld als ‘vergoeding’ voor het onderhoud van algemene voorzieningen. Het is echter veel interessanter om te kijken in hoeverre de gelden efficiënt kunnen worden ingezet voor het aanjagen van de toeristisch-recreatieve economie, en daarmee de totale regionale economie! “Toeristenbelasting zou een onderdeel moeten zijn van een strategische toeristisch-recreatieve aanpak. Op basis van de SMART-geformuleerde doelen kan vervolgens concreet worden bepaald waarin de gelden worden geïnvesteerd. Een toeristisch-recreatief aanjaagfonds dus, gevuld met gelden uit aan toeristen opgelegde belasting, een bedrijfseconomische aanpak.”. Ontwikkelingsgericht investeren als basis voor een bloeiende regionale toeristisch-recreatieve economie.
Een nieuw systeem: geen doel, maar gevolg van economische doelstelling
Verschillende manieren zijn mogelijk om toeristenbelasting of afgeleide daarvan te innen. Een Bedrijven Investerings Zone (BIZ), Kurtax of misschien ‘gewoon’ toeristenbelasting? Voorop staat dat de wijze van inrichting van het systeem moet passen bij de door gemeente en ondernemers samen bepaalde doelen en ontwikkelingsrichting. Hoe aan te pakken? Het volgende stappenschema biedt een eerste houvast:
- Bepalen van de uitgangspositie: door het onafhankelijk in beeld brengen van de hoogte van de (nu) geheven toeristenbelasting in relatie tot de concurrentiepositie van ondernemers in de regio of gemeente;
- Samen (gemeente en ondernemers) opstellen van een ontwikkelingsplan, met daarin vastgelegd SMART geformuleerde doelen over meerdere jaren (continuïteit);
- Bepalen van de wijze van inrichten van het toeristisch-recreatief aanjaagfonds (te vullen uit toeristenbelasting of afgeleide), daarbij uitdrukkelijk ook aandacht te besteden aan de organisatorische kant van het systeem;
Jaarlijks of tweejaarlijks evalueren van de bereikte resultaten in relatie tot de vastgelegde doelen, eventueel resulterend in bijstelling van doelen of systeem (0-meting bij start essentieel!).
Breda is goed voorbeeld
De gemeente Breda heeft het belang van lange-termijninvesteringen in toerisme ingezien. De geheven toeristenbelasting is in relatie tot andere gemeenten fors. Zij heeft samen met ondernemers bepaald dat een klein deel van de gelden wordt toegevoegd aan de algemene reserve. Het resterend deel wordt ingezet voor versterking van het toerisme in Breda en komt hiermee direct weer ten goede aan de sector. Investeringen richten zich onder meer op promotie en versterking van het vrijetijdsaanbod door gerichte promotie en informatievoorziening en realisatie van meer variatie in het toeristisch aanbod. Duidelijke doelen, heldere investeringen op basis van activiteitenplannen (opgesteld door de sector!) en overduidelijk gericht op stimulering van recreatie en toerisme: een goed voorbeeld van een omslag in het denken over en besteden van toeristenbelasting!
Meer informatie? Neem dan contact op met Bennie Roelands van ZKA Consultants, b.roelands@zka.nl of 06 53 92 98 85.