Over de hele wereld zijn dark rides een van de meest populaire attracties in thema parken. Ze bestaan al meer dan 100 jaar en zullen ongetwijfeld nog 100 jaar blijven bestaan. De afgelopen 30 jaar heeft een nieuwkomer in de dark ride familie stilletjes haar intrede gemaakt: de verticale dark ride. De ontwikkeling van deze variant is een beetje onder de radar gebleven, waardoor de vraag kan ontstaan wat een dark ride nu eigenlijk is en waarom iemand er geïnteresseerd in zou zijn.
Een Verticale Dark Ride
Een klassieke dark ride bevat een transportsysteem met voertuigen, meestal in de vorm van een karretje of boot, wat zich horizontaal door een gebouw heen beweegt. In het gebouw zijn verschillende scenes zichtbaar die een verhaal uitbeelden. Hoewel het voor kan komen dat een voertuig een verdieping omhoog of omlaag gaat, wordt het verhaal vrijwel altijd horizontaal verteld, alsof de scenes naast elkaar staan.
Een verticale dark ride bevat, zoals de naam al verklapt, een systeem wat haar gasten verticaal kan transporteren. Dit geeft ontwerpers de mogelijkheid om scenes boven elkaar te plaatsen op verschillende verdiepingen. Het brengt een hele nieuwe dimensie aan dark rides.
Het oudste voorbeeld van een verticale dark ride is The Twilight Zone Tower of Terror in Disney’s Hollywood Studios (Orlando, FL), welke in 1994 opende. Deze attractie was eveneens de eerste moderne vrije val attractie. De attractie werd zo populair dat Disney in de jaren erna besloot om nog drie versies te bouwen. Disneyland Resort Parijs kreeg haar eigen versie in het Walt Disney Studios-park in 2007. Alle Tower of Terror attracties draaien om een bezeten lift in een verlaten hotel.
De ontwikkeling van de verticale dark ride veranderde toen Merlin Entertainments Extremis opende in de London Dungeon in 2007. Deze attractie vertelt het sinistere verhaal van de eerste executie met de ‘long drop’. Uiteraard bevat deze attractie haar eigen drop (vrije val) tijdens de climax van het verhaal. Na de ontwikkeling van Extremis werd de verticale dark ride voornamelijk toegepast in regionale thema parken. Parken als Hunderfossen (Noorwegen), Fantasiana (Oostenrijk) en Conny-Land (Zwitersland) opende elk hun eigen versie. Er kwam ook een verticale dark ride in Comics Station (nu Plopsa Station Antwerp, België).
Vijf redenen om verticaal te gaan
Er is nog steeds veel te ontdekken als het neer komt op verticale dark rides. Hieronder zijn vijf redenen waarom vertical gaan in een dark ride de beste optie kan zijn.
1 – Verticale dark rides zijn nog steeds zeldzaam
Ondanks dat de oudste verticale dark ride dit jaar 30 jaar oud wordt, zijn er wereldwijd slechts 28 verticale dark rides te vinden. Dit is slechts een fractie van traditionele ritsystemen zoals karretjes (582) of boten (138). Dit betekend dat veel parken die een vertical dark ride openen een unieke attractie hebben in een wijde regio.
2 – Veel nieuwe verhalen te ontdekken
De verticale beweging van het ritsysteem kan gebruikt worden om een uniek verhaal te vertellen. Het verhaal van Tower of Terror’s bezeten lift had niet verteld kunnen worden met een traditioneel ritsysteem. De Dungeon’s Extremis zou niet hetzelfde zijn zonder de vrije val van de gondel. De mogelijke verhalen voor een verticale dark ride lijken eindeloos. Denk bijvoorbeeld aan een familie dark ride waar gasten een groep vriendelijke eekhoorntjes volgt de bomen in of wellicht een stel knotsgekke karakters die kattenkwaad uithalen op de balkons van hun appartementen. Er is veel te ontdekken als je verticaal gaat.
3- Verticale dark rides zijn efficient in ruimte
Het feit dat de scenes boven elkaar geplaatst zijn in plaats van naast elkaar, maakt een verticale dark ride erg efficiënt in ruimte. Uiteraard is er een hoger gebouw nodig dan bij een traditionele dark ride, wat mogelijk prijzig is, maar het kleinere oppervlakte maakt dit weer goed. Op locaties waar ruimte beperkt en waardevol is, kan een verticale dark ride een efficiënte manier zijn om toch een gethematiseerde belevenis neer te zetten voor de gasten. Daar komt nog eens bij dat gasten in een verticale dark ride een veel meer gecontroleerde aanzicht hebben. Ontwerpers kunnen gebruik maken van de zichthoeken van de gasten en zo besparen op kosten voor het decor. Ook is het makkelijker om technische apparatuur van de scene te verstoppen.
4 – Er zijn nog steeds kansen om te pionieren
Toen Walt Disney Imagineering werkte aan Tower of Terror, stapten ze naar een liftenfabrikant om te helpen met het ritsysteem. Vroege versies van verticale dark rides voor regionale parken bevatte kleine, maar meer conventionele vrije val torens. Tegenwoordig zijn er verschillende attractiefabrikanten die ritsystemen aanbieden speciaal voor verticale dark rides, zoals ABC Rides, Ride Engineers Switzerland en Intamin Amusement Rides. Veel hiervan zijn nog niet daadwerkelijk gebouwd of gepresenteerd. Zelfs als er een andere verticale dark ride in de regio te vinden is, zijn er nog genoeg mogelijkheden om iets unieks neer te zetten. Wellicht zelfs een wereldprimeur!
5 – Een vertical dark ride kan voor elk publiek geschikt zijn
De meeste vertical dark rides bouwen op naar een vrije val. Hierin bieden de Tower of Terror-attracties voor Disney de meeste sensatie van de bestaande verticale dark rides. Ze zijn verreweg de grootste en gebruiken hun hoogte voor de thrill. Regionale parken gebruiken hun verticale dark ride voor een meer familievriendelijke attractie. De hoogte van de toren is hier een kleinere factor, aangezien deze attracties meer draaien om de suspense van wanneer de drop komt, in plaats van de drop zelf. Het is echter een misverstand dat een vertical dark ride een vrije val moet hebben. Er zijn genoeg mogelijkheden voor een verticale dark ride die geschikt kunnen zijn voor de hele familie. Dus of het nu voor sensatiezoekers of voor kinderen is, voor iedereen kan een verticale dark ride ontworpen worden.
Conclusie
De vertical dark ride dringt langzaam maar zeker door de thema parken industrie in. Hoewel de trend is gestart door een internationale grootheid, is het attractietype onderhand omarmt door de regionale parken en dat laat mogelijkheden zien voor elke locatie. Er zijn nog vele variaties en verhalen mogelijk, waardoor het zeker is te zeggen dat we nog niet aan de top zitten. De echte tijd voor verticale dark rides moet nog komen.
Bronnen:
- Dark Ride Database
- Paper: The Rise of the Vertical Dark Ride (E. Huijing, Blooloop – April 2024)
Met dank aan (auteur): Erik Huijing, mede-oprichter en redacteur voor de Dark Ride Database en freelance consultant in de thema parken industrie. Meer informatie en contact: Ehuijing.nl