In het laatste kwartaal van 2018 is de spanning op de arbeidsmarkt verder opgelopen naar een nieuw hoogtepunt. Het vorige lag kort voor het begin van de crisis, toen er gemiddeld 79 vacatures waren per 100 werklozen. In het vierde kwartaal van 2018 waren dat er 80. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Cijfers horeca en recreatiesector
Het CBS heeft bij de banencijfers een categorie ‘cultuur recreatie en overige diensten’ en maakt bij de openstaande vacaturecijfers weer onderscheid in ‘horeca’ en ‘cultuur, sport en recreatie’. De cijfers we daaruit destilleren:
- het totaal aantal werkzame personen in de categorie ‘cultuur, recreatie en overige diensten in 2016: 383.000, in 2017: 389.000 (+1,6%) en in 2018: 400.000 (+2,8%)
- Naast personeel in loondienst werkten er in 2018 144.000 (+3,5%) mensen als zelfstandige in bovengenoemde arbeidscategorie. Het is bekend dat in de cultuursector (artiesten) relatief veel mensen als zelfstandige werkzaam zijn. Een uitsplitsing naar ‘cultuur’, ‘recreatie’ en ‘overige diensten’ is helaas niet mogelijk.
- Het aantal vacatures in de categorie horeca liep tussen het vierde kwartaal van 2016 (14.800) en het vierde kwartaal van 2018 (20.900) op met 41%.
- Het aantal vacatures in de categorie ‘cultuur sport en recreatie’ nam tussen het vierde kwartaal van 2016 (2300) en het vierde kwartaal van 2018 (3300) toe met 43%.
Werkloosheid 3,6 procent
De toename van de spanning in het vierde kwartaal is vooral toe te schrijven aan de lagere werkloosheid. Het aantal werklozen nam af met 18 duizend, aanzienlijk meer dan in het derde kwartaal.
Met 3,6 is het werkloosheidspercentage terug op het laagste niveau van vlak voor het uitbreken van de crisis. Het aantal langdurig werklozen is na 2010 niet meer zo klein geweest en het onbenut arbeidspotentieel daalde tot iets meer dan een miljoen.
Het aantal openstaande vacatures bereikte voor het derde achtereenvolgende kwartaal een record, maar de stijging was de kleinste in vijf jaar tijd (+2 duizend). Ook het aantal banen blijft toenemen. In het vierde kwartaal kwam er 49 duizend bij. Al bijna drie jaar wordt elk kwartaal een nieuw record bereikt.
Recordaantal openstaande vacatures
Het aantal openstaande vacatures steeg ook in het vierde kwartaal naar een nieuw record, namelijk 264 duizend. Na het begin van de crisis in 2008 werd een dieptepunt bereikt met 91 duizend vacatures. Sinds het tweede kwartaal van 2018 ligt het aantal hoger dan op het hoogste punt voor de crisis.
Aantal banen blijft toenemen
In het vierde kwartaal van 2018 is het totaal aantal banen met 49 duizend toegenomen tot 10 513 duizend banen van werknemers en zelfstandigen. De groei van het aantal banen ten opzichte van het voorgaande kwartaal komt daarmee op 0,5 procent. In deze cijfers zijn alle banen meegeteld, van werknemers en zelfstandigen, voltijd en deeltijd.
In een jaar tijd zijn er nu 218 duizend banen bijgekomen (+2,1 procent). Vanaf het tweede kwartaal van 2014 zijn er 782 duizend banen bijgekomen (+8,0 procent).
Vooral banengroei bij werknemers
Net als in de laatste jaren, kwam ook in het afgelopen kwartaal de banengroei grotendeels voor rekening van werknemers. Het aantal banen van werknemers steeg in het vierde kwartaal van 2018 met 47 duizend tot 8 404 duizend. Het aantal banen van zelfstandigen nam met 3 duizend toe tot 2 109 duizend.
Grootste stijging banen bij de handel, vervoer en horeca
In de bedrijfstak handel, vervoer en horeca kwamen er in het vierde kwartaal 11 duizend banen bij. Deze bedrijfstak is goed voor een kwart van het totaal aantal banen. Het aantal banen bij de uitzendbureaus groeide met 7 duizend. Dat was minder dan in het voorgaande kwartaal, toen er zowel in de bedrijfstak handel, vervoer en horeca als in de uitzendbranche nog 8 duizend banen bij kwamen.
Daarmee is de groei van de banen in de uitzendbranche de laatste drie kwartalen van 2018 afgenomen. Vanaf het tweede kwartaal van 2014 tot en met het eerste kwartaal van 2018 was de groei in vrijwel elk kwartaal sterker. Inmiddels telt de uitzendbranche 843 duizend werknemersbanen. Dat is 10 procent van alle banen van werknemers.
Andere bedrijfstakken waar het aantal banen aanzienlijk toenam zijn de zakelijke dienstverlening (+7 duizend), cultuur, recreatie en overige diensten (+6 duizend), informatie en communicatie (+5 duizend) en de industrie (+4 duizend). In de financiële dienstverlening houdt het banenverlies aan. In het vierde kwartaal gingen daar 1 duizend banen verloren.
Minder arbeidspotentieel onbenut
De werkloosheidscijfers volgens de ILO-definitie omvatten niet alle mensen zonder werk die recent naar werk hebben gezocht of die direct zouden kunnen beginnen. Bovendien blijven deeltijdwerkers die meer uren willen werken buiten beschouwing. Het CBS brengt ook deze deelgroepen van het zogenoemde onbenut arbeidspotentieel in kaart. In het vierde kwartaal van 2018 bestond het totale onbenut arbeidspotentieel uit iets meer dan 1,0 miljoen mensen. Een jaar eerder was dat nog ruim 1,2 miljoen.
Het onbenut potentieel bestaat uit vier deelgroepen. Het ging in het vierde kwartaal van 2018 naast 323 duizend werklozen (niet-seizoengecorrigeerd) om 222 duizend mensen die direct beschikbaar waren voor werk, maar niet recent hebben gezocht en 131 duizend mensen die niet beschikbaar waren, maar wel hebben gezocht. De vierde groep bestaat uit 363 duizend onderbenutte deeltijdwerkers. In tegenstelling tot voorgaande groepen hebben zij wél betaald werk. Zij werken echter minder dan 35 uur per week in de hoofdbaan, willen meer uren werken en zijn hier ook direct voor beschikbaar.
Bron en meer informatie: www.cbs.nl