Dagattracties hebben opnieuw een zwaar jaar achter de rug. Diergaarde Blijdorp in Rotterdam heeft inmiddels een analyse gemaakt. Directeur Erik Zevenbergen blikt daarin vooruit: “We gaan de toekomst gematigd optimistisch tegemoet en zetten met zijn allen de schouders eronder.”
Uit het jaaroverzicht:
Het jaar 2021 is bijna voorbij. Voor Blijdorp was het in veel opzichten een intens en heftig jaar. Er gebeurden weliswaar vele mooie dingen maar de pandemie houdt ons in de greep en duurt nu al bijna twee jaar. Door Omikron als zoveelste variant moet de Diergaarde voor de vierde keer de poorten sluiten tot tenminste 14 januari. Een hard gelag, ook voor de bezoekers die erg hebben uitgekeken naar een winterwandeling in een sfeervol ingerichte Diergaarde.
Dit jaar was Blijdorp meer dan vijf maanden gesloten. In de eerste helft van dit jaar zijn hierdoor ruim 500.000 minder bezoekers geweest en heeft Blijdorp in die periode ongeveer 8 miljoen euro aan omzet gemist. Daar komt nu nog het verlies aan inkomsten tijdens deze kerstvakantie bij. Maar Blijdorp bleef onverminderd populair, want het afgelopen hoogseizoen was erg goed qua bezoekersaantallen en omzet. Aan het einde van het jaar komen we uit op 871.377 bezoekers.
Dankzij steun de winter door
Daarnaast is er goed nieuws gekomen van het Ministerie van Landbouw dat een tweede subsidie is goedgekeurd door de Europese Commissie voor de lockdown van december 2020 tot en met mei 2021. Welk bedrag Blijdorp zal ontvangen is nog niet bekend want de regeling wordt begin volgend jaar opengesteld. Daarna kan Blijdorp een aanvraag doen, evenals ruim 60 organisaties met een dierentuinvergunning. Net als bij de eerste dierentuinregeling zal de NOW, die in 2021 is ontvangen, waarschijnlijk moeten worden terugbetaald maar per saldo zal het een substantiële steun in de rug betekenen.
Mede dankzij subsidies van het Rijk, de Vereniging Vrienden van Blijdorp, maatschappelijke initiatieven van bekende Nederlanders zoals Patricia Paay, bezoekers, abonnementhouders, hulp vanuit het bedrijfsleven, eigen steunacties zoals de Blijdorp-loterij en onze eigen interne maatregelen heeft Blijdorp nu voldoende financiële ruimte om de winter door te komen en (het voorschot van) de lening van de gemeente Rotterdam terug te betalen.
Ook deze winter kan iedereen een steentje bijdragen door een lot te kopen in de Blijdorp-loterij met olifantastische prijzen via diergaardeblijdorp.nl/loterij.De opbrengst gaat naar de uitbreiding van het olifantenverblijf. De Vereniging Vrienden van Blijdorp is eveneens een grote actie gestart voor vernieuwing van het olifantenverblijf. Door de huidige sluiting van de Diergaarde gedurende de kerstvakantie zijn deze acties nu extra hard nodig.
Financiën blijven uitdaging, zoeken naar samenwerking
Hiermee zijn nog niet alle financiële problemen voorbij. De verwachting is dat de effecten van de pandemie nog lange tijd zullen na-ijlen, niet in het minst door de nog onbekende gevolgen van de nieuwe Omikronvariant. Er wordt rekening mee gehouden dat er pas in 2024 sprake is van een terugkeer naar normale bezoekcijfers. Hierdoor zal er de komende jaren nauwelijks ruimte zijn voor nieuwe investeringen. Er is bovendien veel noodzakelijk onderhoud uitgesteld en de capaciteitsdruk op de organisatie is hoog vanwege interne maatregelen. Belangrijker dan ooit zijn dus de samenwerkingen met externe partijen en het bedrijfsleven om ambities te realiseren.
Populair uitje
De Diergaarde is verankerd in de harten van vele mensen en organisaties en blijft onverminderd populair. Dat blijkt al uit de eerder genoemde steun. Daarnaast ontving Blijdorp de zilveren ANWB-award voor het Leukste uitje van Nederland. Ook bleek uit onderzoek (Beerda) dat Blijdorp in de top 10 staat van dagattracties die Nederlandse jongeren (4-18) na de lockdown weer wilden bezoeken. Daarnaast verwelkomt Blijdorp op facebook binnenkort haar half miljoenste fan.
Ambities Masterplan 2030 blijven overeind
Samenvattend kunnen we concluderen dat Blijdorp nog steeds overeind staat en gematigd optimistisch naar de toekomst kan kijken. Het Masterplan 2030: ‘Natuurlijk in Blijdorp’ blijft het kompas voor de toekomst, ook al wordt de planning, prioritering en haalbaarheid opnieuw onder de loep genomen. Bij het maken van keuzes spelen criteria als dierwelzijn, natuurbehoud, duurzaamheid en haalbaarheid uiteraard een grote rol. Een feit is wel dat projecten alleen met externe financiering kunnen worden uitgevoerd.
Uitbreiding olifantenverblijf
Voor de komende jaren staan de Aziatische olifanten centraal. Blijdorp wil voorop blijven lopen volgens de modernste inzichten en hoge welzijnsnormen en een vooraanstaande rol blijven spelen bij natuurbehoud. Sinds 1991 coördineert Blijdorp het Europese stamboek van de Aziatische olifant (EEP). De wens is om het huidige verblijf flink uit te breiden om onder andere een bullengroep te huisvesten. Op deze manier kan de groepsdynamiek zoals in de natuur beter worden nagebootst. Verder krijgen de olifanten meer variatie en keuzemogelijkheden met meerdere afzonderlijke buitenverblijven. De eerste stappen zijn al gezet met de aanleg van een zandvloer in het binnenverblijf en onlangs met het maken van een extra doorgang naar het buitengebied. Deze verbeteringen zijn mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Vereniging Vrienden van Blijdorp.
Jaaroverzicht dieren- en plantennieuws 2021
Corona of niet, ‘het echte leven in de dierentuin’ gaat altijd door. Op Bevrijdingsdag 5 mei beviel olifant Bangka na 22 maanden van een gezonde zoon. Een namenwedstijd leverde zo’n 10.000 inzendingen op waaruit de naam Radjik werd gekozen. Bij de Maleise tapirs konden we in oktober op kraamvisite en een maand later werd een minstens zo zeldzame okapi geboren. De zeer bedreigde Sumatraanse gaailijsters, een nieuwe Aziatische zangvogelsoort in Blijdorp, kregen maar liefst in totaal vier kuikens, evenals de koningspinguïns. Ook de kapgieren kregen een jong en de witkop- en witruggieren zorgden zelfs voor een primeur. Alle gierensoorten zijn ernstig bedreigd.
Geboortes waren er ook bij andere (bedreigde) diersoorten zoals bij de Visayazwijnen, witkruinmangabeys, pinchéaapjes, slanke lori’s, kuifhertjes, kuifseriema’s, Darwin-nandoes, Komodovaranen, gilamonsters, zwartneushaaien en Egyptische landschildpadden. Helaas hadden we ook een primeur met de eerste coronabesmetting van dieren in Nederland. Gelukkig hadden de dieren slechts lichte verschijnselen en werden zij ruim 2 weken later gezond verklaard.
IJsbeer Wolodja kreeg gezelschap van ijsbeerman Nivi uit Dierenrijk Europa, voor Europese otterman Jacco arriveerde een vrouwtje en olifantenbul Fahim vertrok naar Kopenhagen. We namen afscheid van gorilla Annette, ijsberin Olinka en Aziatische leeuwin Bente. Het wel en wee van de dieren was gedurende de zomer ook te volgen via de populaire zesdelige serie op NPO1 ‘Het echte leven in de dierentuin’. Dit voorjaar schitterden vijf diersoorten ook in het centrum van Rotterdam. Op markante locaties kon iedereen tijdens de lockdown via livestreams meekijken in de dierenverblijven en zo toch onze dieren ‘bezoeken’.
Onderzoek en natuurbehoud
Belangrijke pijlers in de toekomstvisie van Blijdorp zijn onderzoek en natuurbehoud. Het afgelopen jaar waren daar veel mooie voorbeelden van, zoals de ontwikkeling van drijvende kraamkamers in het Oceanium, een doorbraak in het kweken van rifbewoners. In samenwerking met NGO’s en universiteiten gaat Blijdorp binnenkort met de zelf opgerichte startup RoffaReefs dit systeem ook testen in andere EAZA-dierentuinen en later ook in het wild.
In samenwerking met Wageningen University en Research is een groot onderzoek gestart naar de genetische gezondheid van Aziatische olifanten. Het NWO, een financieringsorgaan voor wetenschappelijk onderzoek, heeft hiervoor een beurs toegekend.
Ook de neurologische klachten van de zeer bedreigde populatie Aziatische leeuwen worden onderzocht in samenwerking met het Europese stamboek en de Universiteit Utrecht.
Bijzonder is de deelname van Blijdorp aan het onderzoek over de mogelijke terugkeer van kroeskoppelikanen in het wild in samenwerking met diverse natuurbehoudsorganisaties.
Op botanisch gebied loopt o.a. het onderzoek naar de bestuivingsstrategieën van diverse primulasoorten samen met de Universiteit van Amsterdam.
Vernieuwingsprojecten via externe financiering
Dankzij externe financiers zoals onder andere de Vereniging Vrienden van Blijdorp, het FondsSchiedam Vlaardingen e.o. en samenwerkingen met het innovatieprogramma van de TU Delft, VPdelta konden een aantal noodzakelijke vernieuwingsstrajecten worden uitgevoerd.
Het flamingoverblijf is voorzien van een transparant net en landschappelijk ingericht met een waterpartij, broedpoel en grasland. Het voormalige wolvenverblijf is omgevormd tot een bijenvallei met aandacht voor inheemse beplanting, biodiversiteit, natuur in de stad en educatie.
Er zijn grote stappen gezet op het gebied van een duurzame bedrijfsvoering. Het voorplein is klimaatbestendig gemaakt met een innovatief regenwater-opvangsysteem. Via biofilters wordt het regenwater gezuiverd waarna het voor de dieren en planten kan worden gebruikt. Ook wordt de oude warmte-koudeinstallatie in het Oceanium vervangen door een duurzame warmte-koudeopslag (WKO) voor een aardgasvrij Oceanium en Amazonica. De WKO maakt onderdeel uit van een grotere samenwerking tussen Blijdorp en Eneco voor de komende vijf jaar om de energievoorziening van de Diergaarde verder te verduurzamen.
Het hele jaar is er gewerkt aan de omvorming van de monumentale Bergdierenrots naar een Himalayagebied voor kleine panda’s. Er is veel aandacht voor de inspanningen van Blijdorp op het gebied van natuurbehoud en onderzoek om de kleine panda te beschermen. Volgens planning zal het verblijf in de zomer van 2022 worden geopend. Blijdorp coördineert ook het internationale fokprogramma van deze dieren.
Meer informatie: www.diergaardeblijdorp.nl