De horecasector groeit door in het tweede kwartaal van 2025. De omzet stijgt, volumes nemen toe en toeristische bestedingen waren nog nooit zo hoog. Toch zijn er zorgen. Personeelskosten stijgen fors en drukken steeds zwaarder op de winstmarges van ondernemers. Ook de voorgenomen BTW-verhoging zorgt voor onrust en onderzoeken wijzen op een duidelijke negatieve impact voor de sector, vakanties in eigen land worden duurder en gast zal op zoek gaan naar alternatieven. Dat blijkt uit een sectoranalyse door de Rabobank
Groei horecasector inclusief vakantieparken en campings
De omzet van de horecasector groeide in het tweede kwartaal met 5,5%. Hoewel ook de eerste maanden van 2025 positieve cijfers toonden, moet deze groei wel in perspectief worden gezien. Want als we kijken naar de ontwikkeling van dezelfde periode in 2024, zorgde het slechte voorjaarsweer voor tegenvallende volumes. Daardoor was het te verwachten dat de productie in de sector in het tweede kwartaal zou groeien (zie figuur 1). We denken dat deze groei in de rest van het jaar doorzet, maar de situatie blijft kwetsbaar.
Voor de subsector vakantieparken en campings was het begin van 2025 nog een beetje zwak. Maar dit is in het tweede kwartaal ruimschoots goed gemaakt. Het mooie weer, zorgde voor een positieve ontwikkeling van de bezetting en omzet. De omzet groeide met bijna 6%. Ook de zomer verliep goed, ondanks het wisselvallige weer. Wel lijken (buitenlandse) toeristen wat voorzichtiger met hun overige uitgaven door de gestegen prijzen.
Toerisme groeide harder dan de economie
Het toerisme in Nederland heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld, en is in 2024 bijna volledig hersteld van de impact van de coronapandemie. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) besteedden Nederlandse en buitenlandse toeristen in 2024 samen ruim 111,2 miljard euro in Nederland, een stijging van bijna 6 miljard ten opzichte van 2023. Toeristen uit Nederland, waren in 2024 goed voor ongeveer twee derde van de totale uitgaven (67,3 miljard euro).
Buitenlandse toeristen besteedden 38,2 miljard euro, een groei van ruim 5% vergeleken met het voorgaande jaar (gecorrigeerd voor prijsveranderingen, ruim 10% zonder correctie, red.). Hoewel het binnenlands toerisme nog steeds dominant is, groeit het aandeel van buitenlandse bezoekers sneller en is deze groep belangrijker geworden voor bestedingen in hotels, vakantieparken en restaurants Zij zijn verantwoordelijk voor meer dan de helft van de stijging van de totale bestedingen. Deze trend zagen we al voor de coronaperiode, maar is alleen maar verder doorgetrokken.
Ook de toegevoegde waarde van het toerisme aan de Nederlandse economie is gestegen. In 2024 bedroeg die 40 miljard euro. Daarmee steeg het aandeel van toerisme in het bruto binnenlands product (bbp) naar 4%, tegenover 3,9% in 2023 Dit betekent dat het toerisme harder groeit dan de totale economie. Al was dit verschil voor de coronaperiode groter.
Hogere personeelskosten grootste uitdaging voor horeca
Personeel en inkoop zijn de belangrijkste kostenposten binnen de horeca. Deze kosten ontwikkelen zich ook na de coronaperiode sterk. Inkoopkosten stijgen door de inflatie en personeelskosten stijgen nog harder door de krappe arbeidsmarkt en de verhoging van het minimumloon.
CAO-lonen zijn sinds 2020 met 25,1% gestegen. Dit percentage ligt hoger voor de werkelijke lonen, door krapte op de arbeidsmarkt en het feit dat ondernemers lonen harder laten stijgen dan de CAO. Hierdoor nemen de personeelskosten niet alleen absoluut fors toe, maar zien we dat ook het percentage loonkosten ten opzichte van de omzet toeneemt.
Voor de coronaperiode lagen de personeelskosten bij een eetgelegenheid op 30 tot 33% van de omzet, maar inmiddels is dat 36 tot 40%. Waar de prijsstijgingen van de inkoop overwegend goed kunnen worden doorgelegd aan de klant, is dit met de personeelskosten duidelijk anders. De hogere personeelskosten drukken steeds vaker op de marges. Horecabedrijven kunnen hierop besparen door efficiënter te werken. Dat kan bijvoorbeeld door technologische aanpassingen, zoals de inzet van kunstmatige intelligentie (AI). Maar ook het verhogen van de prijzen op drukke avonden (dynamic pricing) kan de marges verbeteren.
Personeelskrapte verminderd, maar nog altijd groot
De gestegen personeelskosten worden zoals eerder gezegd gedreven door onder meer de krapte op de arbeidsmarkt. Hoewel de situatie lijkt te verbeteren, is de vacaturegraad vergeleken met andere sectoren nog steeds hoog (zie figuur 2). Ook historisch is het aantal vacatures per 1000 banen hoog te noemen. De situatie is nu vergelijkbaar met 2019 toen de vacaturegraad ook rond de 55 lag. Wel is het een halvering van de situatie net na de coronaperiode in het eerste kwartaal van 2022.
Personeel wordt de grootste uitdaging: schaars, duur en moeilijk door te berekenen. Ondernemers moeten scherp blijven op kostenbeheersing om marges te beschermen.
Meer informatie: rabobank.nl/personeelskosten-zetten-marges-in-horeca-onder-druk
Met dank aan: Jos Klerx, Sectormanager Horeca, Recreatie en Toerisme bij Rabobank.