De natuurorganisaties in ons land zijn dermate ondoorzichtig georganiseerd dat het lastig is om een overzicht te krijgen van de financieringsstromen. “Wat dat betreft kan de wereld van de natuur veel leren van de monumentenwereld.”, aldus prof. mr. Pieter van Vollenhoven, voorzitter van Nationaal Restauratiefonds en Nationaal Groenfonds., “Nu in de natuursector 62% bezuinigd dreigt te worden op het rijksbudget is het onvoldoende helder wat daar de gevolgen van zijn.”
Rijksmonumenten
Bij de opening van de gerestaureerde rijksmonumenten die gelegen zijn in het unieke natuurgebied de Moerputten stelde Van Vollenhoven dat de monumentenwereld een transparante wereld is die bijna 100.000 rijks-, provinciale en gemeentelijke monumenten kent. Deze zijn voor 80% gelegen in onze ruim 400 Beschermde Stads- en Dorpsgezichten. In de periode dat op de zorg voor rijksmonumenten fors werd bezuinigd, heeft dit in de praktijk nauwelijks geleid tot het slopen van monumenten.
Natuursector
De wereld van de natuur is daarmee vergeleken veel onduidelijker. Hier kennen wij onder andere de Ecologische Hoofdstructuur, bufferzones, de 20 Nationale Landschappen, de Nationale Parken, de Natura 2000 gebieden etcetera. ‘Daarmee zien we letterlijk door de bomen het bos niet meer’, aldus van Vollenhoven. Doordat we in het natuurbeleid zoveel verschillende soorten gebieden hebben aangewezen weet niemand meer precies om welke projecten het gaat en hoeveel daarin geïnvesteerd wordt. Nu in de natuursector een bezuiniging doorgevoerd dreigt te worden van 62% op het rijksbudget is het voor de buitenwereld volslagen onduidelijk waar de klappen zullen vallen en eveneens wat de consequenties daarvan voor de samenleving zullen zijn. ‘Op korte termijn zullen de te realiseren projecten net zo helder en inzichtelijk moeten worden als het behoud van onze monumenten of onze beschermde stads- en dorpsgezichten’, aldus Van Vollenhoven.
Draagvlak
De wereld van de natuur zou veel kunnen leren van de wereld van de monumenten, die niet alleen kan rekenen op een groot draagvlak binnen de samenleving maar bovendien al veel meer gewend is te werken met leningen in plaats van alleen afhankelijk te zijn van subsidies. ‘In de natuursector moeten we onderzoeken of de uitvoering van het natuurbeleid efficiënter en daarmee goedkoper kan plaatsvinden, bij voorbeeld door – naar analogie van de monumentensector – bepaalde, zeker de rendabele plannen, meer te financieren in plaats van alleen te subsidiëren’, zo besloot Van Vollenhoven zijn verhaal.
De heer Van Vollenhoven stelde aan de aanwezige gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant voor om op korte termijn met de provincie nog eens te spreken over een vereenvoudiging van het natuurbeleid, de ombouw van een subsidie- naar een leningenstelsel en het vergroten van draagvlak voor natuur in onze samenleving.
Moerputten
De Moerputten is een van de laatst overgebleven laagveenmoerassen ten zuiden van de grote rivieren. Het meest opvallend is de grote open plas met velden gele plomp en watergentiaan, doorsneden door een 600 meter lange, kaarsrechte brug. Deze Moerputtenbrug uit 1890 is een prachtig voorbeeld van negentiende-eeuwse techniek en vakmanschap: een statige spoorbrug van baksteen, ijzer en klinknagels. De brug werd gebruikt tot 1972 en raakte in de loop der jaren ernstig in verval. Brokstukken en ijzerdelen vielen in het water. Hierdoor dreigde de sliblaag en de bodem onder het bouwwerk ernstig vervuild te raken. Reden genoeg om de brug in ere te herstellen, zodat iedereen kan genieten van deze unieke combinatie van cultuur en natuur. Een wandelpad leidt nu over dit industrieel erfgoed, van ‘s-Hertogenbosch naar Vlijmen. Met weids uitzicht over het moerasgebied.