Gedragscode opgesteld over zonnepanelen in het landschap

Zonne-energie is een nieuw gebruik van ons landschap en essentieel om de klimaatdoelen te halen. Tegelijkertijd stuiten ontwikkelaars van zonneparken soms op zorgen en wensen over de locatie, de natuur of het uitzicht.

Het is een uitdaging om zonne-energie goed in te passen én rekening te houden met alle belangen. Een brede coalitie van natuur-, milieu-, energie- en bewonersorganisaties heeft zich de afgelopen maanden gebogen over deze problematiek. Het resultaat is een gezamenlijke gedragscode Zon op Land. Daarin is onder meer afgesproken om met zonneparken de natuur te ontzien en nog beter rekening te houden met de omwonenden. De code wordt woensdagmiddag 13 november aangeboden aan de Vaste Kamercommissie EZK.  

De ondertekenaars van de code zijn de brancheorganisatie Holland Solar, de vereniging van omwonenden van energieprojecten  NLVOW,  Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu, de Natuur en Milieufederaties, Natuurmonumenten, de koepel van energiecoöperaties Energie Samen en Vogelbescherming Nederland. Samen vertegenwoordigen deze organisaties meer dan 2 miljoen Nederlanders, 400 energiecoöperaties, 1000 lokale natuur- en milieugroepen, vele bewonersgroepen en 170 bedrijven in de zonne-sector. 

Het valt op dat er ook diverse partijen ontbreken in de lijst met ondertekenaars. Dat is o.a. Staatsbosbeheer, die recent haar instemming gaf aan een zonnepark op een terrein in Zeewolde. Ook van belangenbehartigers uit de recreatiesector (o.a. Recron en HISWA) en de landbouw ontbreekt een handtekening. De stichting laat weten dat de focus in eerste instantie heeft gelegen op omwonenden, natuur en milieuclubs. Andere partijen zijn welkom om hier alsnog bij aan te haken.

opmerking redactie Pretwerk.n

Met zonnepanelen kunnen we een deel van de vraag naar energie in Nederland duurzaam invullen, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord. Daarvoor leggen we panelen op daken, in geluidswallen of op gevels van gebouwen. Dat heeft de voorkeur. Om de klimaatambities te halen is ook de ontwikkeling van zon op land nodig. En dat kan, mits goed ingepast en conform de gedragscode. De code bevat voorschriften die borgen dat omwonenden goed betrokken worden, dat zonneparken meerwaarde bieden voor de natuurwaarden en dat na verloop van tijd het oorspronkelijk grondgebruik terug kan komen.

Reactie RECRON (toegevoegd op 14/11/2019)
“Wij zijn niet betrokken. Uiteraard zijn wij ook gebaat bij een niet verstoord landschap. Op veel plekken hebben ondernemers zelf zonnepanelen geplaatst maar wij hebben nog niet veel gehoord dat het speelt in het landschap bij ondernemers in de buurt. Wij zijn zeker voor gezamenlijk optrekken met alle partijen en een dergelijke gedragscode. “

www.hiswarecron.nl

Uiteenlopende belangen verenigd in een code

Het is een doorbraak dat organisaties met uiteenlopende belangen samen tot een gedragscode over zon op land zijn gekomen. Nieuwe zonneparken leiden soms tot zorgen bij omwonenden en natuur- en milieuorganisaties: over het te makkelijk kiezen voor waardevolle gebieden, over de natuur in het zonnepark, over verlies aan bodemkwaliteit of over de betrokkenheid van omwonenden. Het is de overtuiging van de ondertekenaars van deze code dat zonneparken een gebied mooier en waardevoller kunnen maken én dat het betrekken van omwonenden essentieel is. Omwonenden worden met de code beter betrokken bij de plannen, bepalen mee hoe het park eruit ziet én kunnen meeprofiteren.  

Drie basisprincipes

De code bevat drie basisprincipes. Deze basisprincipes zijn vertaald in bovenwettelijke regels waartoe de leden van de branchevereniging Holland Solar zich verplichten. Holland Solar vertegenwoordigt qua volume het overgrote deel van de huidige zonneparken.

1. Betrokkenheid omwonenden. Of een park op een bepaalde locatie gewenst is en in welke vorm, zal mede bepaald worden door de wensen van omwonenden. Die worden vanaf het eerste begin meegenomen in de keuzes over het plan, het ontwerp en de mogelijkheid financieel te participeren.
2. Meerwaarde omgeving. Zonneparken kunnen een verbetering voor een gebied betekenen; voor de natuur en voor de omwonenden. Dit kan bereikt worden door zorgvuldig te kijken naar welke gebieden wel en niet geschikt zijn voor een park. Zo bepaalt de code dat natuurgebieden worden ontzien. 
3. Oorspronkelijk grondgebruik mogelijk. De functieverandering zonnepark hoeft geen onomkeerbare stap te zijn. Planologisch kan de functieverandering tijdelijk zijn. Fysiek kunnen de zonne-installaties zo gebouwd worden dat daarna bijvoorbeeld agrarisch grondgebruik weer mogelijk is. 

Marc van den Tweel, directeur Natuurmonumenten: “Deze gedragscode verbindt de energietransitie met de bescherming van natuur en landschap. Partijen onderschrijven dat natuurgebieden géén ruimte bieden voor de ontwikkeling van zonneparken. Tegelijkertijd zorgt de code ervoor dat zonneparken buiten natuurgebieden juist kwaliteit toe kunnen voegen: door ze zorgvuldig in te passen in ons landschap en aan te leggen met ruimte voor wilde bloemen en insecten”. 

Meer informatie: www.hollandsolar.nl/gedragscodezonopland.