Vandaag werd bekend gemaakt hoe het nieuwe Beleefcentrum op De Nieuwe Afsluitdijk er uit komt te zien. Kenmerkend in ontwerp van Bouwcombinatie Dijkstra Draisma/ GEAR Architectencombinatie is het gebruik van de zeshoek; een vorm die veel voorkomt in de natuur en de basaltblokken waarmee de dijk is opgebouwd.
Vier combinaties van aannemers en architecten waren na een open aanbestedingsprocedure geselecteerd een ontwerp te maken voor het nieuwe Beleefcentrum op de Afsluitdijk.
De opdracht was het ontwerpen van een gebouw van spectaculaire eenvoud ten behoeve van een educatieve attractie, informatievoorzieningen en horeca, passend bij het karakter van Kornwerderzand en de Afsluitdijk. Het ontwerp van bouwcombinatie Dijkstra Draisma / GEAR Architectencombinatie werd door een beoordelingscommissie als beste beoordeeld.
Ontwerp
Het ontwerp is geïnspireerd op een vorm die in de natuur veel voorkomt, een zeshoek. Dirk Jan de Rouwe van Dijkstra Draisma: “Weinig mensen weten dat het zeshoekige basalt van nature deze vorm al heeft en ook waterschuim heeft deze vorm als je het onder een microscoop bekijkt. Naast de bijzondere vorm scoort het gebouw bijzonder hoog als het gaat om duurzaamheid zowel wat betreft het zeer lage energieverbruik als de gebruikte materialen”.
Het gebouw bevat niet een beleefcentrum maar ís een beleefcentrum; een attractie om bezoekers het verhaal van de dijk te laten beleven. De bezoeker ervaart niet alleen exposities, maar krijgt verschillende panorama’s op het landschap en de dijk cadeau, met als beloning het dak als ultiem uitzichtplatform.
De Afsluitdijk is het toneel van onze strijd tegen het water en staat symbool voor de maakbaarheid van het landschap. De dijk scheidt en verbindt. Het gebouw verbindt zich met deze markante plek vol tegenstelingen en zintuigelijke ervaringen. De half transparante gevel weerspiegelt de omgeving en maakt het gebouw spectaculair, al is ze eenvoudig van vorm.
Exploitatie
Eerder dit jaar werd al bekend dat de combinatie Bert Kranendonk (Kexcom) en Theo op de Hoek (Vigilante) de exploitatie van het Beleefcentrum De Nieuwe Afsluitdijk gaan doen. Bert Kranendonk: “Wij zijn erg blij met het ontwerp omdat het naadloos past bij onze visie op de exploitatie van het gebouw. Het is open, transparant en uitnodigend, maar bovenal flexibel in gebruik, want horeca en toerisme is een sector die continu ontwikkeling is.”
Beleefcentrum
In het Beleefcentrum kunnen bezoekers het verhaal van UNESCO Werelderfgoed Waddenzee, KH2018, de Vismigratierivier, de toekomstige Afsluitdijk en het IJsselmeer beleven. Een bijzondere attractie wordt de zogenoemde FlyRide, waarbij bezoekers virtueel over de provincie Fryslân vliegen. Doel van het project is het versterken van de toeristisch-economische structuur door ontwikkeling van de Afsluitdijk, een belangrijke toeristische toegangspoort voor Fryslân en Noord-Holland. Hiermee wordt direct en indirect de toeristische werkgelegenheid in de omliggende regio vergroot.
Planning
Vanaf september wordt gestart met de werkzaamheden om het terrein geschikt te maken. Onder andere de afrit na het viaduct moet worden verlegd. Begin 2017 gaat de bouw van start. In het voorjaar van 2018 gaat het Beleefcentrum open voor het publiek.
Financiering
Het Beleefcentrum wordt gefinancierd door provincie Fryslân, Waddenfonds, gemeente Súdwest-Fryslân en de Nationale Postcode Loterij en de exploitanten.
De Nieuwe Afsluitdijk
De Nieuwe Afsluitdijk is een samenwerking van de provincies Noord-Holland, Fryslân en de gemeenten Hollands Kroon, Súdwest-Fryslân en Harlingen. Samen werken we aan een vernieuwde dijk op het gebied van duurzame energie, ecologie, recreatie en toerisme en ruimtelijke kwaliteit.
Meer informatie: www.deafsluitdijk.nl
Visie van een architect
Aangezien we zelf vooral het gebouw beoordelen op ‘recreatief gebruik’, vroegen we landschapsarchitect Rob Aben om zijn professionele mening over dit nieuwe project. Aben was ons eerder opgevallen door zijn visie op de inrichting van Nationale Parken op de website Stadszaken.nl.
Beleving als gratis toegift
Aben: “De Afsluitdijk was gemaakt voor de veiligheid en om nieuw land te kunnen maken. Ingenieurskunst pur-sang. De beleving is hier dus eigenlijk een cadeau dat we erbij kregen. Het was niet het doel op zich. In deze eeuw wordt beleving steeds belangrijker. We hebben tegenwoordig de behoefte om beleving toe te lichten, uit te leggen (educatie, informatie) en op een presenteerblaadje aan te bieden. Hier wordt dus een centrum gemaakt op een plek waar de beleving al alom aanwezig is.”
Zie je die Afsluitdijk-beleving terug in het Beleefcentrum? Aben: “Het toegankelijke dak boven op het nieuw te bouwen ‘Beleefcentrum’ is heerlijk leeg. De opstaande randen zijn transparant. Dat zorgt voor een blootstelling aan de elementen, over enorme weidsheid, uitwaaien dus; even geen comfort, geen houvast, geen andere prikkels dan die van de alom aanwezige horizon tussen een indrukwekkende hoeveelheid water en lucht. Dit raakt een kernkwaliteit van een subliem landschap rond de Afsluitdijk -een flinterdunne scheiding tussen de dynamische zoute Waddenzee en het rustige zoete IJsselmeer. Het ontwerp is niet gemaakt om te behagen of te bekoren maar vooral indrukwekkend te zijn; ‘awesome’ zoals Amerikanen uitroepen.
De binnenbeleving vraagt om andere eigenschappen
Aben: “In de laag onder het lege dak komt het indrukwekkende landschap uitgebreid aan de orde. Hier kunnen we onder het genot van airco en een kopje koffie van alles beleven wat gerelateerd is aan de geschiedenis van de plek en worden we er op gewezen wat we allemaal kunnen zien. De ervaring in het gebouw zelf is niet zozeer subliem zoals buiten op het dak maar juist aangenaam, bedacht en behaaglijk. Het zou mooi zijn als we dit contrast straks echt kunnen beleven. Bijvoorbeeld door het dak niet af te sluiten bij regen of te harde wind maar dat het betreden ervan op eigen risico is. En dat de opstaande randen -die in de renderings mooi geheel transparant zijn – ook echt zo worden uitgevoerd en niet omwille van veiligheid en of comfort verhoogd worden of omwille van bezuinigingen toch maar als ‘dicht’ hek worden uitgevoerd. Of dat er windschermen op worden geplaatst…. Deze rand is het cruciale detail van het gebouw. Kan het hek niet verholen worden aangebracht? Bijvoorbeeld zoals we dat kennen uit de Engelse Landschapstuinen: met een een ha-ha (hidden fence).
Aben concludeert: “Ik zie het Beleefcentrum als een waardige ontvangstruimte, waar je eerst de kans krijgt om de ogen geopend te krijgen (binnen) en waar het beleven bovenop (buiten) pas echt gebeurt. Dat is mooi.” Toch geeft Aben nog wel een puntje mee ter discussie: “Het enige dat bij mij knaagt is of de locatie van het gebouw wel zo raak is? Het staat er wat braaf, had het niet wat meer in het water geschoven kunnen worden? Of juist naar het midden (boven de weg)? Of hadden de pootjes eronder niet wat hoger gekund? Het zit nu wel erg vast aan de weg en erg dichtbij Kornwerderzand met zijn sluizen, strekdammen, bebouwing en toekomstige camperplaats. Hopelijk kijk je daar straks overheen.”
Met dank aan Rob Aben