Flagshipstore Experience Heerlen Parkstad brengt bezoekers op ideeën via multimediale hightech touchscreens en up-to-date brochures. Het voorlichtingscentrum in het Maankwartier biedt state of the art interactieve touchscreens, thematische informatiepanelen, films en een verkooppunt van streekproducten.
Het nieuwe centrum heeft de look & feel van een modern regionaal VVV. Voor de locatie in het Maankwartier is gekozen omdat het een mobiliteitsknooppunt is in de looproute van het station naar de binnenstad.
Eén van de highlights is een touchscreen waar met een schijf informatie opgezocht kan worden. Deze content heeft een directe ‘link’ met een schap met attributen die herinneren aan het mijnverleden van de streek. Een tweede noviteit is de mogelijkheid voor bezoekers om met een spuitbus hun eigen graffiti- kunstwerk te maken dat direct geprojecteerd wordt als ‘mural’ op de hoge rond muur. Blikvanger is ‘het zwevende theater’ dat opvalt door het grote raam met een tandwiel, een verwijzing naar het Mijnverleden.
De bezoeker krijgt informatie over industrieel erfgoed dat ook op locaties in het landschap te zien is. Regiomanager Moniek Daniels van Parkstad: “Heerlen was in de eerste helft van de twintigste eeuw (1900-1974) het centrum voor de mijnbouw. Over die tijd hebben we niet alleen content verwerkt in het item ‘mijnverleden’ op de touchscreen. Ook hebben we een handig boekje samengesteld ‘In het spoor van de mijnen”. Het beschrijft een fietstocht via het knooppuntennetwerk die leidt langs zichtbare getuigenissen van ‘de mijntijd’”. Langs de fietsroute krijgt men verder informatie door tijdvensters op de locaties in het landschap. Zij vertellen de geschiedenis van de het mijnverleden.
Mijnverleden
Heerlen was begin twintigste eeuw welvarend en behoorde tot de 20 rijkste gemeenten van het land. Na de sluiting van de staatsmijnen in 1974, gevolg van de aardgasvondsten in Groningen, kwam de stad economisch en sociaal-cultureel echter in een neerwaartse spiraal. Twaalf mijnen in de Oostelijke Mijnstreek haalden in tientallen jaren tonnen steenkool uit de grond. De oudste mijn was de Domaniale mijn in Kerkrade. Gevolgd door de Oranje Nassau 1 mijn. Staatsmijn Wilhelmina, Staatsmijn Hendrik, Staatsmijn Maurits, Staatsmijn Beatrix, Oranje Nassau 2, 3, 4, Mijn Willem Sophia, Mijn Laura, Mijn Julia, en de Domaniale mijn. De steenkool werd ondergronds gewonnen en daartoe moesten de koempels of mijnwerkers met een lift via een schacht afdalen naar een gangenstelsel. Bij de productie ontstond restafval op het mijnterrein dat tot hoge afvalbergen leidde. Om de gewonnen steenkool snel te vervoeren is een spoorlijn aangelegd tussen Simpelveld, Kerkrade en Landgraaf. Vanwege de kosten kreeg dit traject de bijnaam ‘De Miljoenenlijn’.
Mijnwerkerskoloniӫn
Bijna 75 jaar domineerde de mijnbouw de Oostelijke Mijnstreek, zowel economisch, sociaal-cultureel als religieus. Voor 1900 was de landbouw de belangrijkste bron van bestaan. Driekwart van de Limburgers woonde op het platteland. Tot de negentiende eeuw was het gebied relatief dunbevolkt, echter door de groei van de mijnbouw nam de bevolking toe. In 1900 telde Heerlen 6646 inwoners, maar in 1930 waren dat er 32.263. De mijnbouwmaatschappijen, ook particuliere maatschappijen, kregen van de overheid concessies. Ze legden zelf wegen en rioleringen aan, bouwden huizen en kerken. Ze zorgden bovendien voor culturele evenementen en sportactiviteiten. Er ontstonden karakteristieke mijnwerkerskoloniën in dorpen als Brunssum en Eygelshoven. Bijvoorbeeld Kolonie de Hopel (1906) gebouwd bij de steenkolenmijn Laura. Deze is inmiddels aangemerkt als beschermd stadsgezicht door de markante wit geschilderde gevels. Ook de wijk Treebeek in Brunssum is destijds aangelegd door de staatsmijn Emma.
Van zwart naar groen
De gevolgen van de sluiting waren voor Zuid-Limburg dramatisch. Ruim 75.000 werknemers, mijnwerkers en werknemers van toeleveringsbedrijven, verloren hun baan. Vanuit de centrale overheid werden initiatieven genomen om deze terugval te keren. Zo werden nieuwe bedrijven en organisaties gestimuleerd zich in de regio te vestigen zoals hoofdkantoor DSM (De Staatsmijnen), Volvo-Car (Beesd) en hoofdkantoor ABP. Het credo van de overheid was destijds ‘van zwart naar groen’. Limburg moest ‘het mijnverleden’ zo snel mogelijk achter zich laten. Dit motto zien we terug bij de aanpak van het toerisme in de regio. Toerisme wordt één van de belangrijkste pijlers.
De naam ‘Parkstad’ , door burgemeester Thijs Wӧltgens van Kerkrade bedacht, doet inmiddels zijn intrede. Dit regionaal samenwerkingsverband tussen de gemeenten Heerlen, Kerkrade, Brunssum, Simpelveld, Voerendaal, Landgraaf en Beekdaelen, heeft een krachtige impuls gegeven aan de ontwikkeling van het toerisme in de afgelopen tien jaar.
High-tech toepassingen
Eén van de bedrijven die nauw betrokken is geweest bij de high-tech toepassingen in Experience Heerlen-Parkstad is Prestop. Dit bedrijf ontwikkelde onder meer een touchscreen-tafel met een speciale schijftoepassing. Ralf Lutters: ”Bezoekers kunnen uit zes schijven kiezen. Op iedere schijf zitten aan de onderzijde ‘drie knopjes’ die maken contact met specifieke content, wanneer de schijf op zijn positie op de tafel wordt geplaatst. Het is voor het eerst dat we een dergelijke innovatie hebben gerealiseerd. Leuk is dat door de schijf te draaien er door de pagina’s van de aangeboden informatie gebladerd kan worden.’
De vijf informatiezuilen die corresponderen met de 5 verhaallijnen (Romeinse tijd, Ridders & Rovers, Mijntijd en Transitiejaren en Nieuw Elan) zijn uitgerust met een kleiner formaat touchscreen waaraan een oorschelp is verbonden en er keuzes gemaakt kunnen worden uit diverse filmpjes. “Ook deze touchscreens met oorschelpen zijn door ons ontwikkeld”. Ralf Lutters legt uit dat een en ander in nauw overleg is uitgevoerd met de meubelmaker Chiaradia die de ‘bekasting’ voor de touchscreens op maat heeft gemaakt.
Visualisatie informatie
Creative Consultancy Zuiderlicht uit Maastricht is verantwoordelijk geweest voor de visualisatie van de informatie. Bert van der Veur, designer en partner van het bureau: “We hebben de pictogrammen ontwikkeld voor de 5 tijdlijnen met bijbehorende kleuren. Bezoekers ‘reizen’ zo van het heden naar het verleden langs verschillende thema’s. Switchen is makkelijk. Via de Romeinse tijd, Middeleeuwen, Mijntijd en de Transitiejaren komt de bezoeker terecht in het Heerlen van Nu, bij de Murals”, legt Bert uit. “Opmerkelijk is dat elk Experience Center van VVV Zuid-Limburg een lokale focus heeft of krijgt. In Heerlen staat het stoere karakter van het mijn-verleden centraal. Bovendien past dat ook nog eens mooi bij de uitstraling van het Maankwartier.”
Belangstelling uit binnen- en buitenland
Uit binnen- en buitenland is er belangstelling voor ‘Experience-Heerlen Parkstad’. “Recent is een delegatie van Naturalis op bezoek geweest”, aldus Moniek Daniels. “De inrichting van de ruimte, een industriële look& feel past bij de stijl van het Maankwartier. Het DNA van de regio Parkstad is verfijnd weergegeven in vijf glasheldere verhaallijnen met nieuw ontwikkelde pictogrammen en frisse kleuren wordt het specifieke thema aangeduid. Die nieuwe samenhang is terug te vinden op de informatiezuilen en thematische overzichtskaart van de regio, waar de verschillende verhaallijnen als de jaarringen van een boom zijn weergegeven.” De grote belevingskaart wordt aan de achterzijde verlicht. Moniek Daniels: “De suggestie wordt gewekt dat het materiaal van de kaart van glas is, maar we hebben met flinterdun bedrukt doek te maken”.
Al met al is Experience Parkstad-Heerlen een eigentijds voorlichtingscentrum dat naadloos aansluit bij het karakteristieke Maankwartier.
Meer informatie: www.visitzuidlimburg.nl
Met dank aan (technische achtergrond bij dit artikel):
Prestop is een innovatieve speler op de markt van informatie- en bestelzuilen, touchscreentafels en videowall touchscreens. Duurzaamheid en circulariteit hebben topprioriteit bij de bedrijfsvoering. Al meer dan 27 jaar worden digitale oplossingen bedacht voor retailers zoals de ANWB, Van Haren Schoenen, Welkoop, fastfoodketens zoals Domino’s, en organisaties in toerisme en leisure.
Meer informatie: www.prestop.nl