Op basis van een schatting in twee regio’s is er op zo’n 7% van de vakantieparken sprake van structurele veiligheidsproblematiek. Daarnaast hebben diverse parken ook incidenteel te maken met criminaliteit. Het is geen onderwerp waar de ondernemer graag mee naar buiten treedt. Het verstoort immers het idyllische plaatje van een vakantie-omgeving. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) adviseert vakantieparken hoe ze criminaliteit en overlast kunnen voorkomen.
Hoe groot is het probleem?
We spraken met Joeri Vig, die binnen het CCV gespecialiseerd is in veiligheid op vakantieparken. De belangrijkste gegevens over de stand van zaken op vakantieparken komt van onderzoeken naar ‘Vitale Vakantieparken’. Die scan is inmiddels in diverse toeristengebieden en regio’s is uitgevoerd – met als pilot het gebied op de Noord-Veluwe. Alhoewel Vitale Vakantieparken in eerste instantie is gericht op het beoordelen van de vitaliteit van vakantieparken, blijkt uit het onderzoek dat zo’n 7% van de parken structureel is betrokken (actief of passief) bij criminele activiteiten. Enkele van de illegale activiteiten die werden aangetroffen zijn:
- Prostitutie
- Misdadigers en terroristen die er onderduiken
- Mensenhandel
- Drugs; handel, opslag en productie
- Heling – opslag van gestolen goeden
- Rondreizende groep ‘Irish travelers’ die zich schuldig maakt aan oplichting en diefstal in de regio.
- (bij de cijfers van 7% illegale activiteiten wordt ook illegale bewoning gerekend. Dat is in principe geen vorm van criminaliteit.)
Daarnaast is er nog een aandachtspunt; investeringen in bungalowparken met crimineel geld. Daarmee kan crimineel geld worden gelegaliseerd. In de horecasector wordt daarvoor actief met de Wet Bibob gewerkt, zodat gemeenten een vergunning kunnen weigeren aan criminele organisaties. Vig: “Het zou goed zijn als die wet ook op de markt van vakantieparken wordt toegepast.”
En dan zijn er nog de activiteiten waarvan de ondernemers zelf het slachtoffer worden zoals overvallen, geweld op het park en oplichting.
Illegale bewoning of oneigenlijk gebruik van een vakantieparken (b.v. arbeidsmigranten) wordt niet gerekend tot criminele activiteiten
Probleem van de ondernemer?
Volgens Vig is de situatie achter de slagboom anders dan in de openbare ruimte: “De beheerders van vakantieparken ervaren de gang van zaken op ‘hun’ park als ‘hun’ zaak. Ze nemen er vaak verantwoordelijkheid voor en het is belangrijk om de beheerders in hun waarde te laten. Om beter zicht te krijgen op wat er op vakantieparken speelt, moet er draagvlak bij de beheerders worden gecreëerd om de informatiepositie van de gemeente te verbeteren. Een goede relatie tussen ondernemer en gemeente werkt bevorderlijk.”
Vig voegt daar aan toe: “We zien in de praktijk dat de problemen soms gewoon te groot worden voor een ondernemer of beheerder. Zij staan er niet alleen voor. Het is goed om bijtijds te signaleren als een situatie de verkeerde kant op gaat. Een periodiek overleg met de gemeente en politie kan in dat geval zeer nuttig zijn. Ook als er (nog) niet aan de hand is. Als bedrijven goed opletten en signalen doorspelen, dan doen zij wat er van hun verwacht mag worden. Optreden tegen criminelen kun je het best aan de politie overlaten.”
Nachtregister is de eerste check
De eerste horde die door criminelen wordt ervaren, is de registratie in het nachtregister. Dat is voor bedrijven in de verblijfsrecreatie verplicht. Het is tegenwoordig mogelijk – en in de hotelsector gebeurt dat al – dat de politie direct inzicht heeft in het nachtregister. Daarvoor moet het systeem wel zijn gedigitaliseerd. Zo kan automatisch een alarmbel afgaan bij de politie als ‘bepaalde personen’ zich inschrijven. Bij de receptie hoeft men geen lijsten van criminelen bij te houden.
Vig: “Het is een handig systeem, maar in de praktijk niet waterdicht. Vaak geeft alleen de hoofdhuurder zijn persoonsgegevens door. Als deze persoon niet op de alarmlijst staat, dan kan deze ook andere figuren binnen laten.”
Maar het nachtregister is volgens Vig niet de enige kans op detectie. “Natuurlijk heeft het personeel op een vakantiepark ook een radar voor rottigheid. Bij het inchecken weet je niet meteen of iemand iets illegaals van plan is. Je kunt verdachte situaties natuurlijk wel in de gaten houden en vragen of bijvoorbeeld de housekeeping ook meewerkt aan het doorgeven van verdachte situaties.“
Slim samen toezien
Het buitengebied, waar de meeste parken zijn gesitueerd, is kwetsbaar. Problemen blijven te lang onzichtbaar’, aldus Vig , “Gelukkig krijgen we de situatie wel steeds beter in beeld.” Vig geeft drie basisstappen om een bedrijf structureel veiliger te maken en houden:
- Zorg voor goede huisregels. (positief geformuleerd). Daarin geef je aan wat op je park ongewenst is. Zo heb je een middel om eens navraag te doen als je een situatie niet helemaal vertrouwd.
- Zorg voor een goed contact met de overheid. Het is helemaal niet zo vreemd als de politie ook een keertje over het terrein loopt. Bij het CIV sturen we in regio’s aan op een ‘groot vakantieparken overleg’, waarbij overheidsdiensten en vakantieparken met enige regelmaat de actuele problematiek bespreken.
- Preventie. Zorgen dat er geen voedingsbodem ontstaat voor grotere problemen.
Toezicht en de AVG
Veiligheid op de parken start bij het kennen van je gasten. Sinds de invoering van Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is het registreren en bijhouden van de gegevens van gasten aardig beperkt. Dat heeft ook gevolgen voor controlemaatregelen zoals cameratoezicht. Bezoekers kunnen bijvoorbeeld bezwaar maken tegen het herkenbaar opslaan van camerabeelden. Dat kan lastig worden als er na een incident gezocht wordt naar de daders op een park.
Structureel de problemen aanpakken
Vig: “De oorzaak dat parken langzaam afglijden naar een bedenkelijk niveau is ook het gevolg van maatschappelijke situaties. In veel gevallen is een verblijf op een vakantiepark de enige mogelijkheid voor mensen met problemen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die net uit de gevangenis komen, of mensen die in gemeenten voor overlast zorgen. Vakantieparken die onvoldoende toeristen trekken voor een normaal rendement, staan vaak als eerste open voor deze groepen. Eigenlijk zou je voor deze groep kwetsbare mensen een woongemeenschap moeten creëren waarin ze professioneel begeleid worden, bijvoorbeeld met ondersteuning door de GGD.”
Samen Veilig Ondernemen in de Recreatiesector
Met de methode ‘Samen Veilig Ondernemen in de Recreatiesector’ (SVO-R) kunnen de uitbaters van vakantieparken en overheden ernstige veiligheidsproblemen aanpakken en voorkomen. Gezamenlijk tijdig maatregelen nemen, is in dit instrument de sleutel tot succes.
De methode is ontwikkeld door het programma Vitale Vakantieparken, het ministerie van Justitie en Veiligheid en het CCV.
Meer informatie:
www.hetccv.nl
www.deweekvandeveiligheid.nl/veiligheidstips