Op woensdag 16 maart 2022 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Kiesgerechtigd Nederland bepaalt dan wie er in de gemeenteraad van een gemeente komt. Waar bij de landelijke verkiezingen de landelijke thema’s centraal staan, richten de gemeentelijke verkiezingsprogramma’s zich vooral op vraagstukken die urgent zijn in eigen gemeente. Zo raken de onderwerpen veel explicieter de eigen inwoners en hun leefomgeving. De vrijetijdseconomie speelt hierin een belangrijke rol.
Toerisme en recreatie krijgen de laatste jaren steeds meer aandacht binnen gemeenten. Met de verkiezingen in het vooruitzicht is het tijd om de sector blijvend de aandacht te geven die het verdient. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat de sector niet op zichzelf staat, maar heel nadrukkelijk andere sectoren raakt. Benader toerisme en recreatie daarom niet als een losstaande discipline, maar als een ecosysteem met een veelheid aan spelers, belangen en afwegingen. Onderstaande drie redenen geven aan waarom wij vinden dat recreatie en toerisme een prominente plek verdienen in verkiezingsprogramma’s en coalitieakkoorden.
- Recreatie en toerisme zijn geen doel op zich, maar een middel dat bijdraagt aan de leefbaarheid en brede welvaart van inwoners. De vrijetijdseconomie is een belangrijke economische sector in Nederland. Het zorgt voor omzet en werkgelegenheid. Toch is de impact van de sector groter dan enkel het economische belang. De sector brengt mensen samen, biedt inwoners plezier en vertier, maakt het mogelijk om te ontspannen en tot rust te komen (in de natuur) en zorgt voor draagvlak van voorzieningen. Zo zijn er tal van voorbeelden te noemen waarbij een supermarkt behouden blijft voor het dorp vanwege bezoek van buitenaf. Daarnaast zien we dat zwemles steeds vaker gegeven wordt in het zwembad van een vakantiepark of hotel. Zo profiteert de bevolking van de toeristisch-recreatieve voorzieningen. Ook de sociaal-maatschappelijke waarde van de vrijetijdseconomie mag niet worden onderschat. Het versterkt de trots van eigen inwoners en geeft bijv. ouderen de kans om via (vrijwilligers)werk deel te blijven nemen aan de maatschappij (denk daarbij aan stadsgidsen etc.). Op deze manier speelt de vrijetijdseconomie ook een rol in het tegengaan van eenzaamheid en draagt de sector in de volle breedte bij aan het levensgeluk van inwoners.
- Wonen en recreëren gaan hand in hand. De woningopgaven waar Nederland voor staat zijn Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt sterk toe, er is sprake van vergrijzing en het aandeel inwoners dat zich eenzaam voelt stijgt. De druk op de woningbouw brengt ook vraagstukken met zich mee op het gebied van recreatie. Door het bouwen van woningen gaat de vraag naar recreatie toenemen. En dat terwijl de leefomgeving in sommige regio’s onder druk staat. Het is dus van belang dat recreatie een prominente plaats inneemt in de initiatiefase van gebiedsontwikkelingen. Komende jaren wordt dit vraagstuk naar verwachting steeds urgenter. Belangrijk dus om als gemeente hier oog voor te hebben en te zorgen voor een gepaste balans tussen wonen en recreëren.
- Integrale benadering en keuzes maken om vooruit te gaan. Toerisme en recreatie zijn vervlochten met vele disciplines en beleidsvelden. Een integrale benadering is cruciaal en kan verder vastgelegd worden in een toekomstvisie. Bij voorkeur voor de gehele bezoekerseconomie, waarin de vrijetijdsector in de volle breedte wordt meegenomen. Het opstellen hiervan, inclusief actieplan, schept duidelijkheid aan de markt en laat door middel van heldere analyses zien wat de draagkracht van de sector is. In het verlengde van een visie, is het opstellen van ontwikkelkaders cruciaal om grip te krijgen op toekomstige ontwikkelingen. Hierin leg je als gemeente vast welke ruimte en eisen je stelt aan nieuwe initiatieven. Uiteraard mag bestaand aanbod niet vergeten worden. Veel gemeenten in Nederland worstelen met het vraagstuk rondom permanente bewoning op vakantieparken. Om de sector vooruit te helpen, is het belangrijk dat per park een duidelijke keuze wordt gemaakt voor recreatie of voor permanente bewoning op vakantieparken. Wees hierbij zuinig op je parken, maar ook eerlijk en zorg dat je de situatie goed in beeld hebt. Steeds meer gemeenten stellen in relatie tot dit vraagstuk een actueel arbeidsmigrantenhuisvestingsbeleid op. Dit raakt ook het vraagstuk rondom wonen en recreëren.
Met dank aan
Sanne Westerink, toerisme consultant bij ZKA leisure: