Tijdens de Nationale Netwerk Lunch op 9 december j.l. kwamen nieuwe ontwikkelingen, maar ook oude waarden van de recreatiesector voor de bühne. Stef Driessen van ABN AMRO verwacht een lastig jaar 2026 voor de sector leisure – vooral ten gevolge van de btw verhoging op logies. Vier pioniers uit de Nederlandse recreatiesector (Han Verheijden, Hans van Driem, Bert van der Stoep en Reinoud van Assendelft.) voor een uitermate vermakelijk slotstuk van de bijeenkomst.
De bijeenkomst werd geopend door organisator en inspirator Hans van Leeuwen van Pleisureworld. Hij benoemde het onderschatte belang van samenwerking in de recreatiesector en een evenement als de Nationale Netwerk Lunch is een uitstekend moment om daar praktisch invulling aan te geven.
The Maxx – binnen een keten onder een eigen merknaam
Gastheer van de locatie (FEC The Maxx in Veenendaal) Thomas Tap gaf vervolgens inzicht in de lastige marktsector van Family Entertainment Centers. The Maxx is een jaar geleden overgenomen door Teamsport E-karting een keten die heel groot is in Groot Brittannië en nu ook het Europese continent voor zich wil winnen. De locatie in Veenendaal is de derde Nederlandse locatie van deze keten. Thomas: “Dit is ook de eerste locatie van Teamsport E-karting die onder z’n eigen naam opereert. Al onze vestigingen hebben karting als hoofdactiviteit. Hier in Veenendaal is er veel meer balans tussen de meerdere activiteiten. Dit is een volwaardige FEC; en een uitstekend georganiseerd bedrijf waarvan we ook veel kunnen leren voor onze andere locaties.”
Doe je nog niets met AI? Kansloos!
Martin van Kranenburg is al jaren conversiespecialist in de recreatiesector en inmiddels helemaal in de ban van Artificial Intelligence. Doordat hij er zelf zo ontzettend veel rendement uit haalt, wil hij ook zijn publiek overtuigen van de kansen die er liggen: “Wat er op dit moment plaatsvindt met AI is gewoon een revolutie in de marketing. Ik voorspel dat de zoekresultaten in google (en seo) over een jaar minder relevant zijn dan de prestaties in a.i. taalmodellen. Het beste advies dat ik je kan geven: begin gewoon en start met experimenteren. Dan krijg je het best in de gaten wat er mogelijk is. Maar blijf uitkijken met de resultaten van a.i.. Als je de verkeerde prompts (vraagstelling) invoert, dan krijg je ook rare antwoorden. Dus voorlopig blijft een nuchtere menselijke controle achteraf nog wel nuttig.”
De eerste lessen van Bommelwereld
Een van de grootste nieuwe projecten in de sector leisure dit jaar was de opening van Bommelwereld, gekoppeld aan het vakantieresort van Marveld Recreatie. Ondernemer Edwin Bomers legde uit waarom juist een combinatie van dag- en verblijfsrecreatie van grote meerwaarde is. Zo lag de bezetting van het vakantiepark in de maand oktober 2025 al 20% hoger dan in dezelfde maand vorig jaar. En dan komt daar de ticketing van het indoor attractiepark nog eens bij.
Zie ook: Nieuw indoor themapark Bommelwereld geeft de pers een preview
Winst (blijven) maken ondanks een hogere BTW
Stef Driessen, Sector Banker Leisure bij ABN AMRO, heeft zich de afgelopen maanden zeer kritisch opgesteld t.a.v. de verhoging van de BTW op logies. (van 9 naar 21% met ingang van 1 januari 2026). Nu de beslissing een voldongen feit blijkt, rest maar één ding; Pas je bedrijfsvoering er op aan. Op het gebied van kostenbesparing en efficiency biedt Driessen een lijstje met 6 aandachtspunten waarop je je bedrijfsvoering kunt verbeteren:
- Elimineer verlieslatende omzet
- Verhoog de arbeidsproductiviteit
- Verbeter het rendement per m2 of per uur.
- Beperk de verspilling van voedsel en energie
- Stimuleer het herhaalbezoek
- Verbeter de inkoopcondities.
Ook wordt het splitsen van producten naar BTW-categorie besproken. Tot nu toe wordt er in de verblijfsrecreatie nog een all-in tarief gehanteerd voor accommodaties en gebruik van de centrale voorzieningen (en bij hotels soms ook nog de maaltijden) Het loont om de onderdelen met een laag btw tarief als losse componenten op de rekening te zetten. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van het zwembad. Er zal ongetwijfeld een discussie gaan ontstaan met de belastingdienst welke bedragen je dan mag rekenen. Veel boekhoudsystemen zijn al voorbereid op deze splitsing.
Een schat aan ervaring bij ‘The Legends’
In een tijdsgewricht waarin we vooral ons best doen om de snel ontwikkelende technologie bij te benen, is het een verademing om met een groepje ‘ouwe rotten uit het vakgebied’ de hedendaagse ontwikkelingen te beschouwen. Hans van Leeuwen had zijn oude maten uitgenodigd voor een uiterst vermakelijke duiding van de hedendaagse trends. De mannen bleken nog uitermate goed op de hoogte van de hedendaagse ontwikkelingen.
Enkele wijze lessen:
Hans van Driem (o.a. oud directeur NBTC, Floriade Zoetermeer en Six Flags Holland) ziet dat de verhouding tussen de politiek en de recreatiesector is veranderd; “De politiek heeft vaak niet in de gaten dat de recreatiesector een enorme professionaliseringsslag heeft gemaakt. De medewerkers in politiek en beleid kunnen de ontwikkelingen niet altijd meer goed volgen.” Als advies aan plannenmakers in de recreatiesector geeft hij mee: “Het blijft van zeer groot belang om de steun van politiek en beleidsmakers te hebben. Dus neem ze mee in de ontwikkeling van je plannen en ondersteun ze met de benodigde kennis van de sector.”
Han Verheijden (o.a. oprichter van adviesbureau ZKA / Ginder en nog altijd actief als adviseur) focust in zijn pleidooi op het rendement van vakantieparken. “Een vakantiepark is een samengesteld product. Het rendement uit de verhuur van vakantiewoningen is bij iedereen wel bekend. Het wordt vaak onderschat wat de waarde is van de grond. Die wordt nu veelal opgedeeld in kleine blokjes en uitgepond. Daarmee verlies je een belangrijk deel van de groei in waarde. Op de lange termijn is juiste de groeiende waarde van grond je belangrijkste rendementsgrondslag.”
Bert van de Stoep (o.a. eigenaar buitensportbedrijf Vadesto en oprichter buitensportkoepel VeBon) pleit in de buitensportsector voor het aanbieden van activiteiten als ‘snacks’. Bert: “De meeste consumenten willen op hun dagje uit veel verschillende dingen beleven. Dus biedt een combinatie aan activiteiten met verschillende ervaringen. In de bedrijfsvoering heeft Vadesto in de loop der jaren ook steeds meer verdienmodellen ontwikkeld. De vernieuwde horeca is nu bijvoorbeeld ook geschikt voor zakelijke bijeenkomsten.” Toch blijven enkele oude kernwaarden wel overeind staan. Bert: “Centraal in de buitensport staat nog altijd ‘natuurbeleving’. Door het verhaal van de natuur te vertellen voeg je nog meer extra waarde toe.”
Reinoud van Assendelft de Coningh (voormalig financieel directeur van de Efteling) Zit ook nog altijd boven op de actualiteit in de recreatiesector. De trends van dit moment? Reinoud: “De Verenigde Staten liggen qua ontwikkelingen altijd net wat voor op Europa. Dus als je kijkt wat daar nu gebeurt; De afgelopen vijf jaar is het aantal locaties met ‘Location Based Entertainment; zoals bijvoorbeeld FEC’s met 54% gestegen. Wat dat betreft kunnen we ook in Nederland nog een mooie groei in dit segment verwachten.” Ook Reinoud laat zie niet alleen meeslepen in de hedendaagse tsunami van ai, automatiseren en digitaliseren.: “De kern in de dagrecreatie blijft toch altijd neerkomen op het vertellen van verhalen: Story First. We zitten in de markt van het creëren van blijvende mooie herinneringen En dat is toch het meest waardevolle dat je mensen kunt meegeven? “
Met dank aan (organisator): www.pleisureworld.nl