Digitale eigendomsbewijzen zijn een hype in de kunstwereld. Met de zogeheten NFT’s valt veel geld te verdienen. Maar dat niet alleen. Als musea hun verhaal goed weten te verkopen dan levert dat naast extra inkomsten ook een hogere betrokkenheid op, evenals kansen om nieuwe doelgroepen aan te boren.
Het British Museum bezit talrijke prints van Hokusai, de Japanse kunstenaar die twee eeuwen geleden zijn beroemde Grote Golf vereeuwigde. Onlangs maakte het museum bekend dat het tweehonderd non-fungibele tokens, oftewel NFT’s, van die kunstwerken gaat verkopen. Daarmee volgt het in de voetstappen van andere gerenommeerde kunsttempels, zoals het Hermitage museum in Sint Petersburg en de Florentijnse Uffizi Gallery.
Fysieke kunstwerken als etsen of geprinte foto’s worden al vele jaren uitgegeven met een certificaat dat de afkomst en status bevestigt. In het verlengde hiervan is een NFT een digitaal certificaat dat in het niet te vervalsen digitale grootboek van de blockchain vastlegt wie eigendomsrechten bezit op een digitaal (kunst)object. Dat kan dus ook een digitale versie van een fysiek kunstwerk zijn.
Authenticiteit en schaarste
Zo bezien is duidelijk waarom verzamelaars meer waarde toekennen aan de NFT’s die het British Museum koppelt aan specifieke Hokusai-prints, dan aan de talloze andere Hokusai-prints die voor enkele tientjes bij een webshop te koop zijn of zelfs gratis kunt downloaden bij andere musea. Oneindig reproduceerbare prints verkrijgen door de koppeling met een NFT meer authenticiteit, en meteen ook een bepaalde schaarste.
Zo bracht de door de Uffizi Gallery verkochte NFT van Michelangelo’s Doni Tondo in mei nog 170 duizend dollar op, en incasseerde de Hermitage 440 duizend dollar voor NFT’s die het museum aan werk van Kandinsky, Monet en Van Gogh koppelde. De musea genereren op deze manier aanvullende inkomsten uit creatieve werken waarvan kopieën al over de gehele wereld worden verkocht. Mede door de complexe copyright-wetgeving krijgen ze daar echter geen extra vergoeding voor.
Creatieve mogelijkheden
Ook een NFT van een uniek kunstwerk kun je echter maar één keer verkopen. En dat is jammer, omdat er veel meer mogelijkheden zijn om aan creatief werk gekoppelde rechten digitaal te verzilveren. Als alternatief veilde de Withworth Gallery onlangs bijvoorbeeld de NFT’s van een serie spectrografische scans van een ets van William Blake. En veilinghuis Christies liet het Italiaanse ‘Crypto-art’-duo Hackatao een serie digitale variaties produceren van Leonardo da Vinci’s schets van een berenhoofd. Beide NFT-veilingen leverden aanzienlijk meer op dan de geveilde NFT’s van het Hermitage en de Uffizi Gallery. Bovendien blijven de waardevolle NFT-rechten op de originele kunstwerken zo behouden voor de toekomst.
Het National Museum of Liverpool zette NFT’s op een andere slimme manier in. Een groep relaties mocht in de omvangrijke kunstbeeldbank van het museum een object selecteren waarmee ze een persoonlijke connectie voelden. De geselecteerde objecten werden daarna met een persoonlijke beschrijving op de website tentoongesteld onder de passende titel ‘Crypto Connections’. De deelnemers werden beloond met een NFT van hun persoonlijke bijdrage. Zo genereren NFT’s dus niet alleen extra omzet, maar ook een nieuwe of diepere connectie met een (potentiële) doelgroep.
In India introduceren getalenteerde jonge filmmakers en videokunstenaars hun werk via het populaire streaming platform Mzaalo bij het grote publiek. Kijkers betalen hier niet voor videocontent, maar worden juist met NTF-tokens beloond voor hun aandacht. Die kunnen ze spenderen bij commerciële platformpartners, maar ook investeren in crowdfunding voor nieuwe videocontent. De contentmakers belonen fans op hun beurt met exclusieve content, meet & greets of bijvoorbeeld figurantenrollen.
Iedereen met een goed verhaal kan zijn voordeel doen met deze principes. Zoals de Amerikaanse celebrity chef Marcus Samuelsson, die onlangs via veilinghuis Christies een recept voor zijn beroemdste kipgerecht via Christies verkocht. De koper krijgt ook een video waarin Samuelsson die kip bereidt, en een intiem diner aan de chefs table in zijn New Yorkse restaurant.
Metaverse-NFT’s
De schaal waarop ‘creatieve’ NFT’s kunnen worden ingezet neemt de komende jaren waarschijnlijk sterk toe. Zo presenteerde Shopify, na Amazon ’s wereld een na grootste e-commerceplatform, onlangs een nieuwe mogelijkheid om NFT’s direct aan webshopbezoekers in 175 landen te verkopen. Die schaal verbleekt echter nog bij het recent door Mark Zuckerberg zo gehypte metaverse: de nieuwe wereld waarin alles dat we waardevol vinden straks een digitale kopie krijgt.
Begin oktober bracht de Japanse startup MekaVerse een serie van 8.888 unieke avatars op de markt: 3D vormgegeven robotfiguren die de koper als alter ego in het metaverse kan gebruiken. De beeldrechten van de eigenaars zijn vastgelegd met NFT’s. De eerste dag van de verkoop genereerde MekaVerse een omzet van 60 miljoen dollar. Creatieven die straks optimaal gebruik willen maken van deze spannende nieuwe mogelijkheden, denken nu vast na hoe ze meer dan alleen geld uit hun waardevolle NFT-rechten kunnen halen.
Kanttekening t.a.v. veiligheid en betrouwbaarheid
Zoals gebruikelijk bij nieuwe ontwikkelingen loopt wet- en regelgeving achter bij het controleren en reguleren van deze markt. Op het gebied van de digitale veiligheid (en betrouwbaarheid) van de NFT platforms ontbreekt vooralsnog een instituut die zorgt voor transparatie en betrouwbaarheid. De consument verlaat zich nu vooral op de goede naam van bestaande platformen (o.a. veilinghuizen) die hun eer en goede naam hoog willen houden. In de markt leven vragen over hoezeer het digitale eigendom beschermd wordt en hoe kapitaalkrachtig of toekomstbestendig deze platforms zijn.
Hoewel NFT niet hetzelfde is als cryptocurrency; is de technologie wel overeenkomstig. We kunnen alleen maar hopen dat er bij NFT minder sprake is van misstanden (‘pump & dump’, diefstal etc.) dan bij de al grotere cryptocurrency. Overigens is ook dat een signaal voor musea om te sturen op ‘meer dan alleen geld’ bij het vast stellen van een eigen NFT strategie…
Met dank aan (auteur): Stef Driessen, senior banker leisure bij ABN AMRO
