Door de coronacrisis komen volgens ABN AMRO dit jaar 67 procent minder toeristen naar de hoofdstad dan in 2019. Hierdoor dalen de toeristische besteding met ruim 8 miljard euro.
Ook zal het aandeel zakelijke bezoekers waarschijnlijk blijvend dalen. De economische schade voor Amsterdam is enorm.
Afgelopen jaar, in de periode van maart tot december kwamen 83 procent minder buitenlandse en 53 procent minder Nederlandse toeristen naar Amsterdam. De aantallen buitenlandse en Nederlandse toeristen zijn hierdoor gedaald naar respectievelijk 2,1 miljoen en 900.000. De daling is het gevolg van de reisrestricties die veel landen hebben opgelegd vanwege de coronapandemie. De pandemie zal een blijvend effect hebben op het aantal reizigers dat naar Amsterdam komt.
Verwachting 2021
Door de reisbeperkingen vallen er nog altijd rake klappen in toeristische sector. Zo bedroeg de bezettingsgraad van de hotels in Amsterdam slechts 8 procent in januari. Voor het opmaken van de verwachtingen van 2021 rekent ABN AMRO met scenario II van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC). In dit scenario komt het toerisme in Europa vanaf augustus op stoom en ontvangt Nederland intercontinentale vluchten vanaf oktober.
Voor Amsterdam verwacht ABN AMRO voor 2021 in totaal 66,8 procent minder toeristen ten opzichte van 2019. Het gaat om 73 procent minder buitenlandse toeristen en 39 procent minder Nederlandse. De verwachting is dat 71 procent minder hotelovernachtingen door buitenlanders worden gemaakt en 44 procent minder door Nederlanders.
Voor Nederland als geheel zegt het basisscenario van het NBTC dat dit jaar 67,1 procent minder toeristen komen dan in 2019. In vergelijking met 2020 verwacht NBTC 10 procent meer binnenlandse toeristen en 3 procent minder buitenlandse toeristen. Van alle toeristen in Nederland ging gemiddeld 38 procent van de toeristen naar Amsterdam in de drie jaar voor de coronacrisis.
Krimp in de bestedingen
De toeristische bestedingen in Amsterdam vallen dit jaar minimaal 8 miljard lager uit dan in het laatste niet-coronajaar. In 2019 leverde toerisme in Amsterdam ondernemers, inwoners en de gemeente Amsterdam 18,6 miljard euro aan inkomsten op. Ongeveer een derde hiervan werd besteed bij luchtvaartbedrijven en reisbureaus die in Amsterdam gevestigd zijn. Dit deel is niet direct toe te wijzen aan reizigers die fysiek naar Amsterdam komen. De verwachte daling van 67 procent in het aantal bezoekers van Amsterdam zorgt dat het overgebleven deel van de toeristische bestedingen flink lager zullen uitvallen in 2021.
Uit een rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat de toeristische sector in Amsterdam goed is voor 77.000 banen. Door het wegvallen van een groot deel van de toeristen en zakelijke reizigers verdwijnt een deel van deze banen. De indirecte bestedingen die toeristische attracties en horeca voor bijvoorbeeld bevoorrading nemen hierdoor sterk af. De schade aan de economie van Amsterdam kan dus nog groter uitpakken.
Het effect van de pandemie op de zakelijke reiziger is vermoedelijk niet tijdelijk en kan de bestedingen in Amsterdam voor een langere termijn schaden. In 2019 bezocht 32 procent van de bezoekers Amsterdam vanwege een zakelijke bijeenkomst. Het is zeer waarschijnlijk dat een deel hiervan niet meer terugkomt, omdat het online organiseren van evenementen en vergaderingen een goed alternatief zijn gebleken. Daarbij komt dat de zakelijke reiziger relatief meer uitgeeft aan overnachtingen en maaltijden dan de gemiddelde toerist die naar Amsterdam komt.
Doorstart
Het blijft lastig om dagtoeristen en de verblijfstoeristen van elkaar te scheiden. Dagtoeristen komen doorgaans uit de regio en bezoeken de winkels, de restaurants en de nachthoreca die de stad rijk is. Uit data van onderzoeks Locatus blijkt dat winkels in de Kalverstraat in 2019 ruim 34 miljoen mensen per jaar zagen passeren. Per saldo bestond ongeveer de helft van de toeristen in Amsterdam uit dagjesmensen.
Diverse belanghebbenden werken volop aan een bestendige doorstart van zowel dag- als verblijfstoerisme. Amsterdam & Partners, een samenwerkingsverband van de gemeente Amsterdam en lokale organisaties, koerst aan op een imago- en activatiecampagne om na de coronacrisis weer ruimschoots bezoekers naar Amsterdam te trekken. Het rapport dat zij met dit doel schreven, kwam tot stand in samenspraak met bedrijven, culturele instellingen, bewoners en experts. Hierin wordt geadviseerd om de samenwerking tussen ondernemers en buurtbewoners te stimuleren en om gasten en goed ondernemerschap te faciliteren en te belonen. Ook kunnen toeristen op basis van data met crowdmanagement beter over de stad worden verspreid. Daarnaast legt Amsterdam & Partners veel nadruk op herstel van de balans in wonen, werken en waardevol bezoek in de binnenstad. Een verbod op vakantieverhuur is een van de adviezen die hieraan moet bijdragen.
Voor het uitbreken van de coronapandemie was alleen verhuurplatform Airbnb al goed voor 12 procent van alle hoofdstedelijke overnachtingen in de stad. Uit data van marktonderzoeker AirDNa blijkt dat het aantal Amsterdamse woningen op Airbnb tijdens de coronacrisis met 60 procent is afgenomen, van 13.833 naar circa 5.571. Mogelijk versnelt dat vanaf juni het herstel van de hotellerie en de balans voor bewoners in de binnenstad. Echter werd op 12 maart het verbod op vakantieverhuur in de binnenstad onrechtmatig verklaard. Het is dus de vraag of de daling in het aanbod van woningen op Airbnb blijvend zal zijn.
Mer informatie: Sector Update leisure ABN AMRO
Met dank aan (auteurs):Ward van der SteeGerarda WesterhuisStef Driessen