Ondanks de inflatie gaven consumenten volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in het tweede kwartaal van dit jaar 0,9 procent meer uit dan in het eerste kwartaal. Uit de transactiedata van ABN AMRO over de maand juli blijkt dat ondernemers in de horeca, cultuur en recreatie ook het derde kwartaal goed zijn begonnen.
Zo gaven Nederlandse consumenten in juli nog steeds meer geld uit in cafés en restaurants en aan musea, attractieparken en dierentuinen dan in juli 2019. Alleen bioscopen en catering zitten nog niet op het niveau van voor de coronacrisis.
In de horeca, met name cafés, speelt mee dat er steeds meer met pin en contactloos wordt betaald en minder met contant geld. Contant geld maakt geen onderdeel uit van de transactiedata van ABN AMRO. Zo daalde de totale waarde van de contante betalingen in de horecaomzet van 19 procent in 2020 naar 16 procent in 2021, blijkt uit data van de Betaalvereniging Nederland. Maar ook met deze verschuiving meegerekend, namen de bestedingen in de genoemde branches flink toe.
Hoewel de horeca, cultuur en recreatie weer opkrabbelen na de verplichte sluitingen tijdens de coronapandemie, zijn er ook redenen tot zorg. Deze komt voort uit de sterke daling van het vertrouwen van horecaondernemers van bijna 41 in het tweede kwartaal naar ruim 15 in derde kwartaal. Inflatie, druk op winstmarges en personeelstekorten zijn de belangrijkste oorzaken van het verslechteren van de stemming.
Gestegen kosten
Een kwart van de ondernemingen in de cultuur, recreatie en sport – branches die CBS heeft samengevoegd tot een sector (zie onderstaand figuur) – geeft aan de gestegen kosten aan energie, inkoop van voeding, personeel, en transport geheel niet te kunnen doorberekenen aan hun klanten en bijna 55 procent kan dit slechts voor een klein deel. Van de ondernemers in de horeca geeft slechts 7,2 procent aan de kosten niet te kunnen doorberekenen, al zegt ruim 62 procent dit maar voor een klein deel te kunnen.
Het moeilijk kunnen doorberekenen van de gestegen kosten door musea, dierentuinen, bioscopen, theaters en organisatoren van congressen blijkt uit de geringe prijsstijgingen in deze branches. Deze waren in juli niet hoger dan 3 procent. Een vergelijking met andere branches en de totale inflatie van 10,3 procent laat zien dat dit geen grote toename is. Kampeerwagens (10,5 procent), hotelkamers (15,7 procent) en pakketreizen naar het buitenland (18,1 procent) zijn daarentegen in de afgelopen maand fors in prijs gestegen. Ook fastfood en afhaalmaaltijden zijn flink duurder geworden met een stijging van 9,7 procent in juli. Restaurants en cafés hadden meer moeite de gestegen kosten volledig door te berekenen; hier stegen de prijzen in juli met 6,2 procent.
Bij musea, bioscopen en theaters hebben waarschijnlijk de tegenvallende bezoekersaantallen, voornamelijk als gevolg van het mooie weer, tot uitstel van prijsverhogingen geleid. Voor attractieprijzen zijn de prijzen lastiger te vergelijken doordat ze vaak werken met piek- en daltarieven of met dynamic pricing. Ook de mate van kortingsacties voor attractieparken verschilt sterk per seizoen.
Verliesgevend
Veel ondernemers in de sector leisure zagen als gevolg hun resultaten in de eerste helft van 2022 verslechteren, zo laten data van het CBS zien. Hoewel in de horeca 47 procent van de ondernemers winstgevend was, leed 17 procent verlies. In de cultuur, sport en recreatie waren deze percentages respectievelijk 36 en 20 procent. Hiermee zijn de resultaten van de ondernemers in de sector leisure het minst positief van alle sectoren van de Nederlandse economie. Gemiddeld boekte namelijk ruim 63 procent van alle Nederlandse bedrijven winst en 9 procent verlies.
Hoge werkdruk
Naast de stijgende kosten zorgen personeelstekorten voor een afnemend vertrouwen van ondernemers. In de horeca stonden in het tweede kwartaal 44.600 vacatures open; een toename van 3.000 vacatures ten opzichte van het eerste kwartaal. Horecaondernemingen in West-Nederland nemen met 23.400 vacatures meer dan de helft voor hun rekening. De personeelstekorten vormen een groot probleem. Zo geeft 42 procent van de horecaondernemers aan dat door het personeelstekort het personeel hoge werkdruk ervaart en bijna 24 procent merkt dat de arbeidskosten – lees: vooral de lonen – duidelijk zijn gestegen.
Digitalisering
Het digitaliseren van werkzaamheden kan in deze tijden van personeelsschaarste verlichting bieden. Maar liefst 73 procent van alle taken in de horeca lenen zich vanwege de mate van herhaling en voorspelbaarheid voor digitalisering en automatisering. Dat is veel meer dan bijvoorbeeld in het onderwijs (27 procent) (McKinsey 2017). Het in- en uitchecken in hotels, het bijbestellen van drankjes, het optimaliseren van de inkoop en voorraadposities en het afrekenen zijn voorbeelden van zaken waar techniek kan helpen.
Meer informatie: ABN AMRO Leisure Update september 2022