Tijdens een informatieavond voor de pers over toeristisch Noord-Holland, kwamen vooral veel cultuurhistorische onderwerpen aan bod. De monumenten als de stolpboerderijen, forten of buitenplaatsen maken Noord-Holland tot een unieke bestemming. Maar achter het mooie plaatje, schuilt ook een zorgelijke kant. De cultuurhistorie heeft de aandacht hard nodig in strijd om het behoud.
Amsterdam Marketing, die de persreis organiseert, ziet het belang van de cultuurhistorie in de regio; die internationaal wordt verkocht als ‘Groot Amsterdam’. Marketingdirecteur Eduard Pieter Oud: “Een buitenlandse toerist komt op Amsterdam af. Door daar bezienswaardigheden uit de regio aan te koppelen, kunnen we een nóg veelzijdiger product aanbieden. Bovendien ontlast de spreiding van het bezoek de binnenstad en neemt de gemiddelde verblijfsduur toe. De regio profiteert op haar beurt van de aantrekkingskracht van Amsterdam.”
Meer informatie: Amsterdam Marketing
Onderhoud en renovatie van de cultuurhistorie kost (veel) geld. En het is niet meer zo vanzelfsprekend dat de overheid alles maar betaalt. Steeds vaker wordt aan de beheerders van de gebouwen gevraagd om zelf ook een verdienmodel op te zetten om in ieder geval een deel van de kosten te dekken. Dat is niet altijd makkelijk, met soms ingrijpende consequenties. Dat blijkt wel uit de gesprekken met de mensen die hun regio presenteren:
Vesting van Naarden in de verkoop
Bas Kreuger van vestingmuseum Naarden, noemt een recent voorbeeld in zijn directe omgeving; “Minister Blok wil de vesting van Naarden verkopen. De kosten lopen te zeer op. Maar wie wil zo’n object nu overnemen? Het onderhoud van de vesting vergt een bedrag dat eigenlijk niet met een commerciële exploitatie valt terug te verdienen.”
Kreuger liet in zijn presentatie over de regio ‘Fortenland’, ten oosten van Amsterdam, zien dat de historische gebouwen in de regio als kapstok voor de verhalen in de regio dienen. ( Vestingmuseum Naarden)
Stolpboerderijen zoeken nieuwe bestemming
Peter Saal van de Cultuurcompagnie liet zien dat de stolpboerderij het Noord-Hollandse landschap een heel eigen karakter geeft. Op dit moment zijn er nog 5500 stolpen, maar er staan veel stolpen te koop. Het boerderijtype past niet meer bij de hedendaagse agrarische bedrijfsvoering. Die vraagt om een veel moderner boerderijtype. De stolpboerderij, ook wel ‘de kleine piramide’ genoemd, heeft alleen nog toekomst als er een zinvolle herbestemming wordt gevonden. (Cultuurcompagnie)
Vernieuwingswoede in Volendam is geluwd
Ook in Volendam dringt het besef door dat monumenten onderdeel zijn van de toeristische aantrekkelijkheid. Hans Duin, zelf eigenaar van een souvenirwinkel: “Sinds een paar jaar leeft, ook in Volendam, het besef dat we ons cultuurgoed niet moeten afbreken onder het mom van oude rommel en weg er mee. We hebben wel bedacht dat alleen opknappen (restaureren) en er dan aan de buitenkant naar laten kijken, niet voldoende is. Vandaar dat we teruggrijpen naar de kunstschilders van vroeger en nu. De mensen die komen (en er op attent gemaakt zijn) zitten en wandelen in het cultuurhistorisch erfgoed. Als het ware een andere belevingswereld.”
Buitenplaatsen krijgen vaker een publiek karakter
Juliette Jonker hield een presentatie over de buitenplaatsen langs de Vecht. Met haar excursiebureau Vecht Exclusief, is zij direct afhankelijk van de cultuurhistorie; “Ooit waren er in Nederland 6000 buitenplaatsen. Daar zijn er nu nog zo’n 600 van over. Gelukkig bevinden enkele mooie exemplaren zicht in het gebied net onder Amsterdam. Voor zover ik weet zijn er in s Graveland en aan de Vecht geen buitenplaatsen op de nominatie om te verdwijnen. De hoge onderhoudslasten, de verminderde subsidies, verhoogde WOZ waarden etc. worden wel een steeds groter probleem. Dus hoe het in de toekomst gaat weet ik niet!
De meeste buitenplaatsen hier hebben een privé karakter. Wel wordt er in sommige regio’s (bv Kennemmerland) gewerkt aan een samenwerking met horeca voor bv tijdelijke openingen. In de rest van het land zijn wel veel buitenplaatsen die een recreatief karakter hebben, bv als hotel, museum (Friesland heeft er een paar), en in veel parken kun je wandelen.” (www.buitenplaatsen2012.nl, www.vechtexclusief.nl)
Voorkom uitverkoop cultureel erfgoed!
We vroegen een reactie van ZKA, een bureau dat regelmatig is betrokken bij herbestemmingsprojecten. Gré Beekers schetst de kaders: “Het cultureel erfgoed is onlosmakelijk verbonden met het landschap. Het vormt als het ware het collectieve geheugen van een gebied en is een belangrijk reden om als toerist een gebied te bezoeken. Daarnaast biedt het veelal als gebouw of gebouwencomplex bijzonder en onderscheidend onderdak aan tal van functies die het bezoek/toerisme aan gebied ondersteunen (museum, hotel, galerie). Vanwege dit grote belang moet voorkomen worden dat belangrijke iconen zoals vestingen, forten en kastelen in de uitverkoop komen en als het ware aan de hoogst biedende verkocht worden en niet meer openbaar toegankelijk zijn. Wat dat betreft kunnen we nog veel leren van Italië, het land met grootste culturele erfgoed ter wereld.”
2 reacties