Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug is één van de mooiste plekken in ons land om te mountainbiken. De huidige mountainbike-routes in dit natuurgebied zijn niet optimaal omdat de routes te druk, te kort en niet uitdagend genoeg zijn. Dat kan beter, meent de Nederlandse Tour Fiets Unie en vroeg de Wetenschapswinkel van Wageningen UR (University & Research centre) onderzoek te doen. Een van de resultaten is een uitdagende en financieel haalbare route-structuur voor mountainbikers op de Utrechtse Heuvelrug, waarbij beheer en aansprakelijkheid zijn geregeld en waarvoor een nieuw verdienmodel is ontwikkeld. De aanbevelingen van de Wetenschapswinkel uit dit onderzoek zijn mogelijk ook toepasbaar in andere gebieden in Nederland en voor andere gebruikersgroepen zoals paardrijders en hondenbezitters.
Een stijgend aantal mountainbikers bezoekt het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug voor uitoefening van hun sport. Sommige mountainbikers wijken daarbij af van de bestaande mountainbikeroutes. Dit tot verdriet van de meeste terreineigenaren: zij vrezen verstoring van de natuur, aantasting van privacy en eigendomsrecht en extra conflicten met andere recreanten.
Schade en conflicten
Het onderzoek van de Wetenschapswinkel heeft aangetoond dat, in afwijking met de gangbare mening, mountainbikers niet meer schade aan flora en overlast voor fauna veroorzaken dan andere groepen recreanten. Wel is er sprake van conflicten van mountainbikers met overige recreanten en met terreineigenaren. De mountainbikers zeggen van de routes af te wijken omdat die te druk, te kort en niet uitdagend genoeg zijn, en omdat er in het westelijk deel van het Nationaal Park helemaal geen routes zijn aangelegd.
Netwerk
Als oplossing voor de problematiek stellen de onderzoekers in hun rapport ‘Mountainbikers op de Utrechtse Heuvelrug’ voor om een aaneengesloten en uitdagend netwerk van mountainbikeroutes aan te leggen. Hypothese is dat de mountainbikers dan minder vaak van de route afwijken. Dit netwerk moet ontstaan door de aanleg van één of meerdere nieuwe routes en door de routes met elkaar te verbinden. De koppelroutes die daarvoor nodig zijn, gaan over bestaande paden; daar moeten de terreinfietsers zich dan gedragen als recreatieve fietsers. Ook zijn er aanrijroutes nodig, die ervoor zorgen dat de mountainbikers op vaste punten vanaf de randen van het Nationaal Park de routes zullen opzoeken. Later kan dit netwerk worden uitgebreid naar de gehele Utrechtse Heuvelrug.
Openstellingsvergoeding
De terreineigenaren hebben als voorwaarde gesteld dat het beheer, de aansprakelijkheid en de financiën goed geregeld moeten worden. Uit enquêtes blijkt dat terreinfietsers in grote getale bereid zijn om een toegangsprijs te betalen voor een goed functionerend routenetwerk. Bij een bedrag van 2 euro voor een dagkaart en 15 euro voor een jaarkaart genereert dit met de huidige aantallen bezoekers aanzienlijke inkomsten. Voldoende om het onderhoud te betalen, om de aansprakelijkheid van de terreineigenaar weg te vangen, en om de terreineigenaren een vergoeding te geven voor het openstellen van hun terrein. Deze zogeheten openstellingsvergoeding kan voor verschillende terreineigenaren substantiële bedragen opleveren.
Het rapport wordt op 16 mei overhandigd aan de heer Bart Krol, Gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling en Landelijk Gebied van de provincie Utrecht. De Nederlandse Toer Fiets Unie hoopt dat de onderzoeksresultaten bijdragen aan een oplossing voor de mountainbike-problematiek in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.
Het Wetenschapswinkelrapport 281 ‘Mountainbikers op de Utrechtse Heuvelrug – een voorstel voor een uitdagende en financieel haalbare routestructuur waarbij beheer en aansprakelijkheid geregeld zijn’ is gratis te downloaden vanaf de projectsite Mountainbikers op de Utrechtse Heuvelrug (onder Downloads).