Onlangs publiceerde de Wall Street Journal een artikel over stand-alone attracties die steeds vaker ruimtes huren in winkelcentra. Ook de Canadese attractieproducent Dynamic Attractions herkent de trend en noemt ook ’tourist destinations’ als nieuwe vestigingsplek. Mark van Rooij (Kinetic Creative) plaatst de ontwikkeling in historisch perspectief; “Steden hebben in het verleden vaker grote attracties in huis gehad, maar die waren de laatste decennia juist weer verdwenen.”
Attracties in een winkelcentrum
De reguliere winkelcentra in de VS vertonen grote gelijkenis met de Nederlandse winkelcentra. Volgens het artikel in de Wall Street Journal waren lange tijd de bioscoop en de horeca de belangrijkste vormen van vermaak in een winkelcentrum. Steeds vaker worden er attracties geopend die je eerder zou verwachten in een pretpark dan in een shopping mall zoals; kartcentra, high rope parcoursen, lasergames, golfsimulatoren, sky diving en escape rooms. Het aandeel van ‘food en entertainment’ in winkelcentra van de Costar Group is tussen 2012 en 2015 met bijna 3% gestegen naar 22,1%. Attracties worden niet meer alleen als ‘lokkertje’ voor het winkelaanbod gezien, maar ze zijn ook in staat om een eigen inkomstenstroon te genereren. Verdere onderbouwing in Wall Street Journal: Shopping Mall new product: Fun
Attracties bij toeristische bestemmingen
Het Canadese Dynamic Attractions bouwt vooral attracties met eet een grote visuele component; 4D 5D movie theaters en rides met beeldprojecties. De belangrijkste afnemers tot voor kort vooral de attractieparken. Directeur Guy Nelson ziet een nieuwe markt ontstaan; attracties op toeristische hotspots. Van het nieuwste product, het vliegende theater, zijn er inmiddels 17 verkocht, waarvan 3 een plek krijgen op een toeristische bestemming en niet, zoals gebruikelijk, in een attractiepark. Deze ontwikkeling past bij de toenemende vraag naar keuzevrijheid. Gasten betalen alleen voor de attractie die zij bezoeken en hoeven hier geen kaartje te kopen voor een compleet park met attracties. Ook herkent Nelson de groei van Entertainment bij Shopping malls: Las Vegas Stratosphere is hierin een trendsetter. Bij de West Edmonton Mall in Canada zijn inmiddels ook als diverse pretpark-waardige attracties verschenen. Meer informatie: www.dynamicattractions.com
In historisch perspectief
Mark van Rooij van Kinetic Creative (NL) gaat niet direct mee in het trendverhaal. Hij plaatst de ontwikkeling juist in een historisch perspectief: “Ik denk dat attracties in stedelijke of als losstaande attracties al zolang bestaan als het toerisme bestaat. Het enige wat er steeds veranderd is de vorm waarbinnen deze worden aangeboden.
In het verleden waren er diverse aquaria, panorama’s (Mesdag is de enige overgebleven in NL, maar er waren er ooit nog twee in Adam), (botanische) tuinen, stadsdierentuinen, stedelijke amusementsparken zoals in Kopenhagen (Tivoli) of Gothenburg (Liseberg), rariteitenkabinetten zoals Ripley’s Believe it or Not en wassenbeelden musea Madame Tussauds, etc.
Veel mechanische attracties zoals we deze nu terug vinden in de attractieparken hebben hun oorsprong buiten de parken. Het reuzenrad zoals we dat nu kennen is al heel oud, maar het originele “Ferris Wheel” is gebouwd als tegenhanger van de Eifeltoren en stond op de Midway Plaisance, de route tussen de stad Chicago en de Columbian Wereld Expo van 1893. Die term Midway gebruiken we nu nog steeds als aanduiding voor losstaande attracties die we terug vinden in stedelijke gebieden. Met Merlin Entertainments als marktleider vandaag de dag.
Gaan we achtbanen binnenkort tegen komen in stedelijke gebieden?
Van Rooij: “Ik denk niet als losstaande attractie, wel als combinatie van een groter geheel, denk aan een entertainment zone in een mall of attractie bij een casino of als stads pretpark. Merlin heeft een aantal ‘rides’ gecombineerd met hun walkthrough Midway attracties. Zo had de Amsterdam Dungeon tot 2014 een achtbaan als finale.
In Las Vegas vind je op verschillende plekken attracties en rides, ook achtbanen. Hier zijn het vaak de lokkers om mensen naar een casino te krijgen. In Moskou, Bucharest en Istanbul staan verschillende achtbanen in of nabij grote shopping malls. In Tokyo vind je achtbanen bij entertainment complexen en shopping area’s in Shanghai zit een Vekoma junior achtbaan in de Oriental Pearl Tower en maakt onderdeel uit van het entertainment complex.
Commercieel haalbaar?
Het grote voordeel van en attractiepark is het schaalvoordeel, waardoor kosten gespreid kunnen worden over attracties. Bij een stand alone attractie zal een ander businessmodel moeten worden gehanteerd.
Van Rooij: “Het terugverdienmodel voor een permanente attractie hangt af van het aanbod naast de attractie zelf, dus retail faciliteiten, entertainment etc. Daarnaast is het van belang om te bepalen of de attractie onderdeel uitmaakt van een groter geheel, zoals dat bij veel een vastgoed investeringen geldt.
De aanschaf van bijvoorbeeld een ijsbaan is echt locatie afhankelijk. Swedice heeft ijsbanen mogen realiseren voor sportcomplexen, shopping malls en entertainment complexen. Bij iedere case is de investing en roi verschillend. In sommige gevallen is het puur de techniek dat verkocht wordt en wordt er gekozen voor een systeem dat alleen in de wintermaanden operationeel is. Soms gaat het om permanente complexen waar gekozen wordt voor een systeem dat jaarrond moet functioneren en op energiegebied zo zuinig mogelijk moet zijn – ook in de zomer. In Nederland is de mindset als het gaat om schaatsen erg seizoensgebonden In landen zoals bv. Brazilië of Dubai wil men ook met 40 graden celcius buiten en binnen de schaatsen onderbinden. Soms met echt ijs, maar ook sneeuw speeltuinen waar voortdurend nieuwe sneeuw wordt gemaakt in een aantrekkelijke spelcel.”
Meer informatie: Mark van Rooij Kinetic Creative